Ellen Pasman was onlangs te gast bij radioprogramma Nooit Meer Slapen op NPO Radio 1 om te vertellen over haar recent verschenen boek over de toeslagenaffaire: Kafka in de rechtsstaatPasman zegt dat ze tijdens het schrijven steeds van de ene verbazing in de andere viel: ‘Na alles wat erover gezegd is en geschreven, duik je toch weer allemaal nieuwe stukken op en krijg je een steeds grimmiger beeld.’

Deze zaak heeft de interesse van Pasman gewekt toen ze op tv zag dat de voorzitter van de commissie-Donner, adviescommissie uitvoering toeslagen, met een soort gelatenheid zei ‘dat er tegen institutionele vooringenomenheid eigenlijk niet zo veel te doen zou zijn’. Toen vroeg ze zich af hoe dit zo gezegd kon worden terwijl er duidelijk in de wet staat dat institutionele vooringenomenheid helemaal niet mag. Haar onderzoek resulteerde in een duidelijke analyse van deze pijnlijke affaire.

 

U luistert het gesprek tussen Pieter van der Wielen en Ellen Pasman hier terug.


Over Kafka in de rechtsstaat:

‘Wie een dergelijk proces heeft, heeft het eigenlijk al verloren,’ aldus de roman Het proces van Franz Kafka uit 1925. Dat gevoel hebben de ouders in de kinderopvangtoeslagaffaire een eeuw later ook ervaren. Zij werden doelwit van de fixatie van de overheid onder de kabinetten-Rutte op bestrijding van fraude met toeslagen. Dat ging heel ver: ook degenen die geen fraude hadden gepleegd, moesten de toeslag waarop zij recht hadden terugbetalen. De reden kwamen ze niet te weten.
Hoewel de wet geen onverbiddelijke terugvordering voorschreef, interpreteerde de rechter dat wel zo. Die leesfout werd vele gezinnen fataal. Er was niemand die echt naar hen luisterde, totdat een paar journalisten en Kamerleden zich erin verdiepten. Als zij dat niet hadden gedaan, dan zou de kwestie waarschijnlijk nooit aan het licht zijn gekomen. Het kabinet zelf was niet van plan om de misstand te openbaren, en evenmin om de aangerichte schade, die inmiddels in de miljarden loopt, te herstellen.

Wat er misging met de kinderopvangtoeslagen is geen toeval, maar een symptoom van de jarenlange verwaarlozing van de rechtsstaat. Kafka een eeuw later: hoe politiek, bestuur en de landsadvocaat de argeloze burger mangelden, en de rechter dat pas na tien jaar doorhad.


Ellen Pasman (1958) is sinds 1987 advocaat in Amsterdam. Zij stond Willem Oltmans bij in zijn zaak tegen de Nederlandse staat, waarover ze in 2002 het boek Oud zeer publiceerde.

Ook interessant



Maak kans op een stedentrip naar Kopenhagen bij aankoop laatste deel Serie Q ‘Eén raam, geen sleutel’ van Jussi Adler-Olsen

Maak kans op een stedentrip naar Kopenhagen bij aankoop laatste deel Serie Q ‘Eén raam, geen sleutel’ van Jussi Adler-Olsen

Onlangs verscheen de vertaling van het laatste deel van de populaire thrillerreeks Serie Q van Jussi Adler-Olsen. Eén raam, geen sleutel is het tiende deel in de reeks die draait…

Lees verder >
Tom Lanoye uitgebreid in de media naar aanleiding van première ‘Lady+Lord MacBeth’

Tom Lanoye uitgebreid in de media naar aanleiding van première ‘Lady+Lord MacBeth’

Tom Lanoye was afgelopen week uitgebreid in het nieuws naar aanleiding van zijn bekroning met de Prijs der Nederlandse Letteren. Dit nieuws volgde kort op de verschijning van Lanoyes nieuwste…

Lees verder >
‘Toneelspelen’ van Sarah Neutkens besproken in ‘Trouw’ en ‘Het Parool’

‘Toneelspelen’ van Sarah Neutkens besproken in ‘Trouw’ en ‘Het Parool’

De nieuwste roman van schrijfster Sarah Neutkens is afgelopen weekend meermaals besproken in de media. Neutkens’ onconventionele manier van schrijven viel in de smaak bij Trouw en Het Parool. Zo…

Lees verder >
Joke Hermsen, Marian Donner en Miriam Rasch op longlist Hypatiaprijs 2024

Joke Hermsen, Marian Donner en Miriam Rasch op longlist Hypatiaprijs 2024

Afgelopen week werd de longlist van de Hypatiaprijs 2024 bekendgemaakt. Maar liefst drie titels die verschenen bij Prometheus maken kans op de tweejaarlijkse prijs. Onder een andere hemel van Joke…

Lees verder >
Uitgeverij Prometheus standaard afbeelding

Maral Noshad Sharifi ontvangt Herman Wekkerprijs 2024

Vandaag werd in de Volkskrant bekend dat Maral Noshad Sharifi dit jaar de tweejaarlijkse Herman Wekkerprijs ontvangt. De prijs wordt om het jaar uitgereikt aan een journalist of presentator die…

Lees verder >
Groot interview met Connie Palmen in Volkskrant Magazine naar aanleiding van première toneelbewerking ‘De wetten’

Groot interview met Connie Palmen in Volkskrant Magazine naar aanleiding van première toneelbewerking ‘De wetten’

Op 10 maart ging De wetten in première bij het Internationaal Theater Amsterdam. De voorstelling onder regie van Eline Arbo is een toneelbewerking van het gelijknamige literaire debuut van Connie…

Lees verder >
‘Doe zelf normaal’ van Maxim Februari op shortlist Socratesbeker 2024

‘Doe zelf normaal’ van Maxim Februari op shortlist Socratesbeker 2024

Vandaag werd de shortlist van de Socratesbeker 2024 bekendgemaakt. De jury nomineerde o.a. Doe zelf normaal van Maxim Februari voor de prijs, die elk jaar wordt uitgereikt aan het beste…

Lees verder >
Tom Lanoye bekroond met Prijs der Nederlandse Letteren 2024

Tom Lanoye bekroond met Prijs der Nederlandse Letteren 2024

Tom Lanoye ontvangt dit jaar de Prijs der Nederlandse Letteren. De Prijs der Nederlandse Letteren wordt eens per drie jaar toegekend aan een auteur van wie het werk een prominente…

Lees verder >