Actieve herinnering

Het menselijk brein is ingericht op vergeten. We onthouden maar enkele stukjes en beetjes van voorvallen die we belangrijk vinden en reconstrueren dat als herinnering, als we het nodig hebben. Een foutgevoelig proces, weten we uit eigen ervaring. Toch verdragen we vergeetachtigheid van anderen vaak slecht; op zijn best zien we het als tekortkoming of gebrek, in het slechtste geval als verdraaiing of bedrog. Daarom vielen we waarschijnlijk zo over Rutte heen toen hij zich de zinsnede ‘positie Omtzigt, functie elders’ niet meer wist te herinneren en is (afwezigheid van) ‘actieve herinnering’ een vaste uitdrukking geworden voor iemand die veinst iets niet meer te weten. In dit boek kijkt Wim Voermans naar de vele regels en normen die we hebben voor onthouden en herinneren. Waarom mogen we zoveel niet vergeten, moeten we van alles onthouden en registreren en verlangen we van elkaar dat we de waarheid spreken? Waarom stellen we zulke soms onrealistisch hoge eisen aan elkaars geheugen? En helpen al die regels en normen tegen vervagen, vergeten en vergetelheid? Wat proberen we er eigenlijk mee te bestrijden en te bezweren?

Wim Voermans is hoogleraar staatsrecht aan en universiteitshoogleraar van de Universiteit Leiden. Hij publiceerde eerder Gemeente in de genen (2018, met Geerten Waling), Het verhaal van de grondwet (2019), Het land moet bestuurd worden (2021) en Onze constitutie (2023).