De Grondwetwijzer

Wereldwijd is het politieke toneel in korte tijd hevig veranderd. Zelfs de parlementaire democratie staat onder druk. De financiële crisis beschadigde economische verwachtingen op het moment dat brandhaarden rond Europa voor grote stromen vluchtelingen zorgden en terreuraanslagen het nieuws gingen domineren. Populisme en referendumpolitiek volgden en de maatschappij raakte in verwarring. Hoe geven we onze uit balans geraakte samenleving weer politieke structuur?

Een positief antwoord ligt in de Nederlandse grondwet. Daarin zijn normen vastgelegd die zijn voortgekomen uit een beschavingsgeschiedenis van vele eeuwen. De grondwettelijke waarden zijn van alle tijden; zo heeft deze krachtige tekst het vermogen verbindingen opnieuw te leggen, zowel tussen politici en burgers als tussen burgers onderling. Met dat oogmerk komen oorzaken van politieke verwarring in dit boek aan de orde, evenals de grondleggers die aan de basis stonden van de democratische rechtsstaat zoals wij die nu kennen. Grondwetprincipes die richting kunnen geven aan democratisch debat en politieke praktijk worden verhelderd. Ook worden reacties op problemen als migratie, klimaat, armoede en terrorisme tegen het licht van de grondwet gehouden. Het betoog eindigt met de Grondwetwijzer: een tabel waarmee elke politieke partij in één oogopslag op grondwettelijkheid kan worden beoordeeld.

Bas de Gaay Fortman (1937) richt zich al meer dan een halve eeuw op de dagelijkse spanning tussen economie, recht en politiek. Hij is de auteur van Moreel erfgoed (2016), ‘een sprankelend boek’ (Elsevier), dat verhaalt over al wat Nederland zich in de loop van eeuwen aan publieke moraal heeft verworven. Van 1971 tot 1991 was hij lid van de Staten-Generaal. Medeauteur van De Grondwetwijzer is zijn kleinzoon Olivier. Na een bachelor bedrijfskunde is Olivier de Gaay Fortman (1992) vergevorderd in zijn studie wis- en natuurkunde.