Het nationaalsocialisme als rancuneleer is een van de bekendste essays van Menno ter Braak (1902-1940), waarin hij vlijmscherp de ware aard van het nationaalsocialisme blootlegt. Onze democratie is gericht op gelijke rechten voor iedereen, terwijl dat in de praktijk onhaalbaar is, maar juist dit principe leidt tot maatschappelijke spanning en rancune. Ter Braak ziet rancune als een van ‘de meest essentiële verschijnselen van onze cultuur’ en een voedingsbodem voor populistische bewegingen.
Bas Heijne schreef voor deze uitgave een inleidend essay dat laat zien hoe actueel het essay van Ter Braak nog altijd is: ook in de eenentwintigste eeuw worden gevoelens van rancune en wrok genadeloos politiek ingezet.
Bas Heijne is schrijver, essayist en vast verbonden aan NRC. Naast romans en verhalen schreef hij spraakmakende essays als Staat van Nederland (2017, 4de druk), Mens/Onmens (2020, 9de druk) en Onbehagen (2018, 13de druk). Hij schreef een flonkerend essay bij de heruitgave van Menno ter Braaks Nationaalsocialisme als rancuneleer (2022, 5de druk). Couperus leest hij al bijna veertig jaar. Voor Angst en schoonheid ontving hij de tweejaarlijkse J. Greshoff-prijs.
‘Ter Braaks meesterlijke essay toont hoe kwetsbaar onze open samenleving is voor het gif van de haat.’
Eric Smit, hoofdredacteur van Follow the Money
‘Onmisbaar, dit essay (én de inleiding), om de ondermijnende krachten in onze democratie te begrijpen.’
Roxane van Iperen, auteur van ’t Hooge Nest
‘Een briljant essay dat, zeker nu, een nieuw en hedendaags publiek verdient.’
Geert Mak
‘Een pijnlijk actuele waarschuwing.’
Sander Schimmelpenninck
