Herdenken herdacht

Wie bepaalt wat er wordt herinnerd en herdacht, en waarom? Slavernij is lang geleden, te lang geleden voor excuses van de Nederlandse overheid, aldus premier Mark Rutte. Neurowetenschappers onderzoeken hoe vroegere gebeurtenissen levens van nu beïnvloeden en noemen dit een ‘intergenerationeel trauma’. Hoe herdenk je iets wat zowel verleden tijd is als een dagelijkse realiteit?

In Herdenken herdacht laat Simon(e) van Saarloos zich inspireren door het historisch haast onzichtbare bestaan van homo’s en queers. Ze toont de kracht van vergeten en vraagt zich af óf en hoe het mogelijk is om zonder verleden te leven.
Tegelijkertijd bekritiseert Van Saarloos hoe een ‘wit geheugen’ _ ook dat van haarzelf _ bepaalde verhalen vanzelfsprekend acht, terwijl andere geschiedenissen worden uitgewist. Herdenken herdacht gaat niet over schuld, maar over rommelig leven met pijn en verdriet.

Simon(e) van Saarloos (New Jersey, 1990) is schrijver en filosoof. In 2015 was zij de jongste vpro-Zomergast ooit. Ze publiceerde onder meer Het monogame drama, de roman De vrouw die en het rechtbankverslag Enz. Het Wildersproces. De Jan Hanlo Essayprijs jury: ‘Ze verzet zich tegen de rode draad en vindt zo een nieuwe vorm van opiniërend schrijven uit.’

‘Zoals ik van Simon(e) van Saarloos gewend ben, neemt ze de lezer in dit boek mee op een filosofische reis van klein naar groot, van binnen naar buiten zonder platgetreden tegenstellingen te bekrachtigen maar juist door te laten zien hoe “het één” niet zonder “het ander” kan zijn. In een tijd waarin de gezamenlijkheid van herdenken vragen stelt over wie, wat en waarom, herinnert Van Saarloos ons eraan: vergeet af en toe niet ook te vergeten. Het moet hand in hand.’
Sylvana Simons

‘Van Saarloos formuleert met liefde, nieuwsgierigheid en moed vragen die tornen aan de status quo. Dat herinneren en vergeten niet enkel een functie is van ons individuele brein, maar van onze collectieve maatschappij: mind is blown. Lees dit.’
Madeleijn van den Nieuwenhuizen, oprichter @Zeikschrift en VOGUE-columnist