Afgelopen weekend was Bas Heijne te gast in tv-programma Buitenhof. Met presentator Pieter Jan Hagens besprak Heijne tot in detail Het nationaalsocialisme als rancuneleer. Dit essay, geschreven door Menno ter Braak in 1937, is nog steeds relevant en dus recent opnieuw gepubliceerd. Heijne schreef de inleiding voor deze heruitgave.
Pieter Jan Hagens vat één van de belangrijkste lessen van Ter Braak samen: ‘Met andere woorden: als haat het belangrijkste vehikel wordt van een beweging, dan zijn de ingebouwde mechanismen in een democratie niet meer in staat de boel in balans te houden.’ Heijne voegt hier aan toe dat die mechanismen ‘dan ook zelf het doelwit worden’. De auteur benadrukt het gevaar hiervan.
In het gesprek beaamt ook politicus Jesse Klaver dat Het nationaalsocialisme als rancuneleer ‘ontzettend actueel is’.
U kunt het fragment hier terugkijken.
Over Het Nationaalsocialisme als rancuneleer:
Het Nationaalsocialisme als rancuneleer is een van de bekendste essays van Menno ter Braak (1902-1940), waarin hij vlijmscherp de ware aard van het nationaalsocialisme blootlegt.
Onze democratie is gericht op gelijke rechten voor iedereen, terwijl dat in de praktijk onhaalbaar is, maar juist dit principe leidt tot maatschappelijke spanning en rancune. Ter Braak ziet rancune als een van ‘de meest essentiële verschijnselen van onze cultuur’ en een voedingsbodem voor populistische bewegingen.
Bas Heijne schreef voor deze uitgave een inleidend essay dat laat zien hoe actueel het essay van Ter Braak nog altijd is: ook in de eenentwintigste eeuw worden gevoelens van rancune en wrok genadeloos politiek ingezet.
Bestel een exemplaar via onze webshop.
Bas Heijne is schrijver, essayist en vertaler. Hij publiceerde twee romans, verschillende verhalenbundels en een groot aantal essays, waaronder Onredelijkheid (2007) en Moeten wij van elkaar houden (2011). Eind 2013 hield Bas Heijne de spraakmakende Huizinga-lezing De betovering van de wereld.
