Gisteravond was Bas Heijne te gast bij talkshow M. In een gesprek met Margriet, Attje Kuijken, Fleur Jongepier en Harm Ede Botje analyseert hij de maatschappelijke en politieke onrust.

Om deze spanningen toe te lichten vertelt Heijne over de nieuwe inleiding die hij schreef voor Het Nationaalsocialisme als rancuneleer, een essay van Menno ter Braak. Margriet vraagt zich af waarom dit essay, dat voor het eerst gepubliceerd werd in 1937, opnieuw uitgebracht wordt. Hoewel Heijne waakt voor een directe vergelijking tussen de jaren 30 en nu, benadrukt hij de blijvende relevantie van Ter Braak’s essay. Hij beschrijft hoe de ‘reële grieven in de maatschappij’ leiden tot een ontevredenheid over de democratie, en waarschuwt voor de manier waarop politici ‘onbehagen ommaken tot een politiek instrument waardoor wrok om wrok ontstaat’.

De gevaren van deze rancunepolitiek worden door alle gasten aan tafel beaamt.

U kunt het fragment hier terugkijken.


Over Het Nationaalsocialisme als rancuneleer: 

Het Nationaalsocialisme als rancuneleer is een van de bekendste essays van Menno ter Braak (1902-1940), waarin hij vlijmscherp de ware aard van het nationaalsocialisme blootlegt.
Onze democratie is gericht op gelijke rechten voor iedereen, terwijl dat in de praktijk onhaalbaar is, maar juist dit principe leidt tot maatschappelijke spanning en rancune. Ter Braak ziet rancune als een van ‘de meest essentiële verschijnselen van onze cultuur’ en een voedingsbodem voor populistische bewegingen.

Bas Heijne schreef voor deze uitgave een inleidend essay dat laat zien hoe actueel het essay van Ter Braak nog altijd is: ook in de eenentwintigste eeuw worden gevoelens van rancune en wrok genadeloos politiek ingezet.

Bas Heijne is schrijver, essayist en vertaler. Hij publiceerde twee romans, verschillende verhalenbundels en een groot aantal essays, waaronder Onredelijkheid (2007) en Moeten wij van elkaar houden (2011). Eind 2013 hield Bas Heijne de spraakmakende Huizinga-lezing De betovering van de wereld.

Ook interessant



‘Als Rusland wint’ besproken in de media

‘Als Rusland wint’ besproken in de media

Gisteren verscheen bij uitgeverij Prometheus het nieuwe boek van hoogleraar internationale politiek Carlo Masala: Als Rusland wint. Een scenario. In dit compacte, maar scherpe boek schetst Masala een hypothetisch toekomstbeeld.…

Lees verder >
Emma Zuiderveen door LINDA geïnterviewd over debuutroman ‘De rest is naakt’

Emma Zuiderveen door LINDA geïnterviewd over debuutroman ‘De rest is naakt’

Dinsdag 1 april verscheen bij uitgeverij Prometheus de debuutroman De rest is naakt van Emma Zuiderveen. In haar roman onderzoekt Zuiderveen wat er kan gebeuren als je weigert je verdriet…

Lees verder >
‘ReinAard’ van Tom Lanoye ontvangt lovende recensies

‘ReinAard’ van Tom Lanoye ontvangt lovende recensies

Vorige week verscheen ReinAard, een fantastische moderne hervertelling van Van den vos Reynaerde door Tom Lanoye. De pers reageerde enthousiast op deze langverwachte publicatie en inmiddels verschenen er al tal…

Lees verder >
Nieuwe thriller ‘Het huis met de palm’ van Esther Verhoef verschenen

Nieuwe thriller ‘Het huis met de palm’ van Esther Verhoef verschenen

Vandaag is de langverwachte thriller Het huis met de palm van Esther Verhoef verschenen. Dit nagelbijtend spannende verhaal speelt zich af in mondain Amsterdam-Zuid, een vervallen Frans jachtslot en zonovergoten…

Lees verder >
‘Zwarte september’ van Sandro Veronesi besproken in de Volkskrant en **** in De Standaard

‘Zwarte september’ van Sandro Veronesi besproken in de Volkskrant en **** in De Standaard

Zwarte september, de nieuwe roman van Sandro Veronesi, verscheen op vrijdag 7 maart. De roman neemt je mee naar het Italië in de zomer van 1972. Vorige week werd Zwarte…

Lees verder >
De verschijning van ‘Uit eten in Amsterdam’ van Maarten Hell & Charlotte Kleyn

De verschijning van ‘Uit eten in Amsterdam’ van Maarten Hell & Charlotte Kleyn

Afgelopen vrijdag vond in Hotel De Goudfazant de feestelijke boekpresentatie plaats van Uit eten in Amsterdam, een boek over vier eeuwen culinaire cultuurgeschiedenis in de stad. Historici Maarten Hell en…

Lees verder >
‘De bandagist’ van Marente de Moor besproken in HP/De Tijd en Nieuwsweekend

‘De bandagist’ van Marente de Moor besproken in HP/De Tijd en Nieuwsweekend

Vorige week verscheen De bandagist, de nieuwe roman van Marente de Moor, en werd gelijk uitgebreid besproken in HP/De Tijd en in de boekenrubriek van Nieuwsweekend. Volgens Arjan Peters (HP/De…

Lees verder >
‘Grace’ besproken in de Volkskrant en getipt in AD MEZZA

‘Grace’ besproken in de Volkskrant en getipt in AD MEZZA

Vorige week werd Grace van Paul Lynch getipt in AD MEZZA en besproken in de Volkskrant. In Grace beschrijft Paul Lynch de Grote Hongersnood in 19de-eeuws Ierland. Volgens Hans Bouman…

Lees verder >