Ellen Pasman was onlangs te gast bij radioprogramma Nooit Meer Slapen op NPO Radio 1 om te vertellen over haar recent verschenen boek over de toeslagenaffaire: Kafka in de rechtsstaatPasman zegt dat ze tijdens het schrijven steeds van de ene verbazing in de andere viel: ‘Na alles wat erover gezegd is en geschreven, duik je toch weer allemaal nieuwe stukken op en krijg je een steeds grimmiger beeld.’

Deze zaak heeft de interesse van Pasman gewekt toen ze op tv zag dat de voorzitter van de commissie-Donner, adviescommissie uitvoering toeslagen, met een soort gelatenheid zei ‘dat er tegen institutionele vooringenomenheid eigenlijk niet zo veel te doen zou zijn’. Toen vroeg ze zich af hoe dit zo gezegd kon worden terwijl er duidelijk in de wet staat dat institutionele vooringenomenheid helemaal niet mag. Haar onderzoek resulteerde in een duidelijke analyse van deze pijnlijke affaire.

 

U luistert het gesprek tussen Pieter van der Wielen en Ellen Pasman hier terug.


Over Kafka in de rechtsstaat:

‘Wie een dergelijk proces heeft, heeft het eigenlijk al verloren,’ aldus de roman Het proces van Franz Kafka uit 1925. Dat gevoel hebben de ouders in de kinderopvangtoeslagaffaire een eeuw later ook ervaren. Zij werden doelwit van de fixatie van de overheid onder de kabinetten-Rutte op bestrijding van fraude met toeslagen. Dat ging heel ver: ook degenen die geen fraude hadden gepleegd, moesten de toeslag waarop zij recht hadden terugbetalen. De reden kwamen ze niet te weten.
Hoewel de wet geen onverbiddelijke terugvordering voorschreef, interpreteerde de rechter dat wel zo. Die leesfout werd vele gezinnen fataal. Er was niemand die echt naar hen luisterde, totdat een paar journalisten en Kamerleden zich erin verdiepten. Als zij dat niet hadden gedaan, dan zou de kwestie waarschijnlijk nooit aan het licht zijn gekomen. Het kabinet zelf was niet van plan om de misstand te openbaren, en evenmin om de aangerichte schade, die inmiddels in de miljarden loopt, te herstellen.

Wat er misging met de kinderopvangtoeslagen is geen toeval, maar een symptoom van de jarenlange verwaarlozing van de rechtsstaat. Kafka een eeuw later: hoe politiek, bestuur en de landsadvocaat de argeloze burger mangelden, en de rechter dat pas na tien jaar doorhad.


Ellen Pasman (1958) is sinds 1987 advocaat in Amsterdam. Zij stond Willem Oltmans bij in zijn zaak tegen de Nederlandse staat, waarover ze in 2002 het boek Oud zeer publiceerde.

Ook interessant



Dai Carter bij Jinek en in Het Parool

Dai Carter bij Jinek en in Het Parool

Afgelopen vrijdag was Dai Carter te gast bij Jinek om het te hebben over zijn nieuwste boek, Mentale kracht. Zaterdag volgde een mooi interview door Robert Vuijsje in Het Parool,…

Lees verder >
Nina Polak en Ine Boermans genomineerd Beste Groninger Boek 2023

Nina Polak en Ine Boermans genomineerd Beste Groninger Boek 2023

Zojuist is bekendgemaakt dat auteurs Nina Polak met haar boek Buitenleven en Ine Boermans met Het liefdesinterbellum genomineerd zijn voor het Beste Groninger Boek 2023 in de categorie fictie. Deze…

Lees verder >
**** voor DealersDochter in de Volkskrant

**** voor DealersDochter in de Volkskrant

Afgelopen weekend gaf Bo van Houwelingen de nieuwe roman van Astrid Roemer, DealersDochter, vier sterren in de Volkskrant. ‘’Ondoorgrondelijk en niet bang te choqueren – dat is Astrid Roemer en…

Lees verder >
Uitgeverij Prometheus standaard afbeelding

‘We hebben het over je gehad’ is Humberto’s Non-Fictie Boek van de Maand

Afgelopen vrijdag werd tijdens de uitzending van Humberto bekend gemaakt dat het boek We hebben het over je gehad van Stéphanie Hoogenberk is uitgeroepen tot Humberto’s Non-Fictie Boek van de…

Lees verder >
Uitgeverij Prometheus standaard afbeelding

Louise Fresco te gast bij WNL Op Zondag en interviews in De Telegraaf en AD Mezza

Vandaag was Louise Fresco te gast bij WNL Op Zondag om het te hebben over haar nieuwste boek Ons voedsel. Ze beargumenteerde o.a. dat eten in principe leuk is, maar…

Lees verder >
David de Boer te gast bij Op1 met ‘De vluchtelingenrepubliek’

David de Boer te gast bij Op1 met ‘De vluchtelingenrepubliek’

Afgelopen vrijdag was David de Boer te gast bij de talkshow Op1 om het te hebben over zijn boek De vluchtelingenrepubliek, dat hij samenstelde met Geert Janssen. Volgens De Boer…

Lees verder >
Tom Lanoye en Emy Koopman op shortlist Boon Literatuurprijs

Tom Lanoye en Emy Koopman op shortlist Boon Literatuurprijs

Vandaag is bij het VRT Radio 1 programma Culture Club bekendgemaakt dat De draaifschijf van Tom Lanoye en Tekenen van het universum van Emy Koopman op de shortlist staan van de Boon Literatuurprijs. De Boon is een…

Lees verder >
Na ‘Daar komen de vliegen’ van David Pefko nu ook Netflixserie over leven Bernie Madoff

Na ‘Daar komen de vliegen’ van David Pefko nu ook Netflixserie over leven Bernie Madoff

In Daar komen de vliegen maakte de lezer in 2017 al kennis met de New Yorkse zakenman Bernie Madoff, in de op zijn leven geïnspireerde roman van David Pefko. Madoff,…

Lees verder >