‘Een gedreven buitenstaander’ in Nederlands Dagblad

Afgelopen week verscheen er een recensie over het onlangs verschenen boek van Rob van den Berg, Een gedreven buitenstaander. Het is de tweede biografie die Van den Berg schreef, ditmaal over Nobelprijswinnaar Jacobus Henricus van ’t Hoff. Wetenschapper Van ’t Hoff won de eerste Nobelprijs voor de scheikunde met zijn werk over osmotische druk en chemische dynamica.

‘De lezer heeft het getroffen met Van den Berg als biograaf. Hij heeft ervaring in het genre: eerder schreef hij een biografie van Johannes Diderik van der Waals, aan wie in 1910 de Nobelprijs voor Natuurkunde werd toegekend. Bovendien is Van den Berg afgestudeerd in de fysische chemie, het vak waarvan Van ’t Hoff een van de grondleggers was’, aldus recensent Willem Bouwman.

Volgens recensent Willem Bouwman gaat de wetenschappelijke biografie van Rob van de Berg niet alleen over de wetenschap: ‘Van den Berg wil het werk van Van ’t Hoff beter begrijpen door de verwevenheid van diens leven en werk te analyseren. […] Er speelde meer. Van ’t Hoff was een uiterst getalenteerde man, met slechts één doel: hij wilde naam maken in de scheikunde, al dan niet om zijn ouders te behagen. Nauwkeurig en zeer gedetailleerd beschrijft Van den Berg hoe Van ’t Hoff daarbij te werk ging, de vondsten die hij deed, de prijzen die hij won.’

U kunt de recensie hier lezen.

Over Een gedreven buitenstaander:

Jacobus Henricus van ’t Hoff (1852-1911) was een van Nederlands grootste, maar ook kleurrijkste wetenschappers. Als student betoogde hij dat moleculen een ruimtelijke structuur hebben, terwijl velen er nog aan twijfelden of moleculen wel bestonden. Hij gaf de scheikunde een nieuw gezicht door de introductie van fysische methoden en bood inzicht in het verloop van chemische reacties. Maar hij schreef ook gedichten, had Byron en Heine paraat en vond dat echte wetenschap niet buiten verbeeldingskracht kon. Zijn leven lang heeft hij gestreden om – bevrijd van administratieve verplichtingen – zich volledig te kunnen wijden aan wetenschappelijk onderzoek. Buitenlandse universiteiten wilden hem dat maar wat graag geven. Een eerste aanbod uit Leipzig legde hij nog naast zich neer, omdat Amsterdam hem een nieuw laboratorium in het vooruitzicht stelde. Toen acht jaar later de lokroep klonk uit Berlijn, waren alle pogingen hem voor Nederland te behouden tevergeefs. In Duitsland groeide hij uit tot een wetenschappelijke grootheid en werd hij overladen met prijzen, waaronder de allereerste Nobelprijs voor Scheikunde in 1901. Een gedreven buitenstaander is de eerste biografie van deze geniale en beminnelijke chemicus in meer dan honderd jaar.

Rob van den Berg (1961) is fysisch chemicus en wetenschapsjournalist. Hij doet wetenschapshistorisch onderzoek aan de Universiteit Leiden en publiceerde eerder een biografie van de Nederlandse natuurkundige Johannes Diderik van der Waals.