Hoogleraar Marita Mathijsen over Thorbecke wil het: ‘Fenomenaal portret’

Onlangs publiceerde hoogleraar Marita Mathijsen een lovende bespreking van de door Remieg Aerts gescheven biografie van Thorbecke, Thorbecke wil het. Tien jaar lang werkte Aerts aan het boek, een monumentale biografie van de schrijver van Nederlandse grondwet, Johan Rudolf Thorbecke. Als halve Duitser en lutheraan uit Zwolle maakte Thorbecke eerst carrière in de wetenschap, als classicus, filosoof, historicus en jurist. Daarna legde hij van 1848 tot 1872 als grondwetgever, Tweede Kamerlid en premier van drie kabinetten zijn wil op aan de Nederlandse politiek. Met zijn grondwet opende Thorbecke de deur naar modernisering in Nederland en gaf hij vorm aan de rechtsstaat, de parlementaire politiek, de constitutionele monarchie en de scheiding van kerk en staat.

Volgens hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde Marita Mathijsen maakt Aerts zijn geschiedschrijving ‘op een geweldige manier waar. Geschreven met humor, met afstand én betrokkenheid en met een enorm inzicht in de politieke kringen van Thorbeckes tijd.’ De beschrijving van de vroege dood van Thorbeckes vrouw bracht zelfs tranen in de ogen van Mathijsen, zo schrijft ze. ‘Dat kan en durft Aerts dus ook: het gevoel aanspreken.’ Volgens Mathijsen is het onbegrijpelijk dat de NRC, als nazaat van het liberale Algemeen Handelsblad waarin Thorbecke in zijn goede tijd gesteund werd, nog geen recensie van dit boek geplaatst heeft. ‘Had ik zelf niet een biografie geschreven, zo kort geleden nog, dan had ik die beoordeling wel voor mijn rekening genomen, maar in dit geval moet ik me beperken tot een korte loftuiting in mijn privéblog.’ Lees hier de volledige bespreking van Marita Mathijsen.

Eerder ontving Thorbecke wil het vier sterren van de Volkskrant en een lovende recensies in Elsevier, Trouw en De Groene Amsterdammer. Ook was de auteur te gast bij Buitenhof. Elsevier-recensent Gerry van der List prijst met name de manier waarop Aerts Thorbecke waardig weet neer te zetten. ‘Het is een monumentale studie die de belangrijkste minister-president van Nederland volop recht doet.’ Hij noemt de biografie van Thorbecke een ‘prachtig boek’ waarin ‘Aerts het wat ingewikkelde karakter van de geleerde politicus belicht.’

Over Thorbecke wil het:

Johan Rudolf Thorbecke (1798-1872) geldt als architect van de grondwet, de Nederlandse staatsinrichting en de parlementaire democratie. Hij wordt nog steeds aangeroepen in actuele politieke kwesties. Hij is de enige Nederlandse politicus met standbeelden in drie verschillende steden.
Wie was Thorbecke? Als halve Duitser en lutheraan uit een berooide Zwolse familie maakte hij in zijn eerste vijftig jaar een wetenschappelijke carrière, als classicus, filosoof, historicus en jurist.
Pas daarna ging hij in de politiek. Van 1848 tot 1872 legde hij als grondwetgever, Tweede Kamerlid en premier van drie kabinetten zijn wil op aan de Nederlandse politiek. Hij brak de macht van het bestuurlijke ancien régime en opende de weg naar modernisering.
Als compromisloze figuur tussen ‘karnemelkmannen’ was hij de eerste politicus die het land in kampen van vereerders en haters verdeelde. ‘Populair is alleen hij, die met zijn volk de fouten deelt.’
Hij gaf vorm aan de rechtsstaat, de parlementaire politiek, de constitutionele monarchie en de scheiding van kerk en staat. Hij richtte Nederland in.
Voor zijn vrienden, vrouw en kinderen bleef hij altijd: Thorbecke. Maar zijn huwelijk met zijn ‘Madonnaatje’ Adelheid Solger is een van de tederste romances van de negentiende eeuw geweest.
Met de jaren is Thorbecke een mythische figuur geworden, een monument. In de eerste volledige biografie sinds jaren brengt Remieg Aerts deze intrigerende staatsman tot leven, in een breed panorama van de politiek, wetenschap en cultuur van de negentiende eeuw. Voor onze tijd bepaalt hij opnieuw de ware betekenis van THORBECKE.

Remieg Aerts (1957) is hoogleraar Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en Politieke geschiedenis aan de Radboud Universiteit. Hij schreef eerder het viermaal bekroonde De letterheren(1997), boeken over Amsterdam in de negentiende eeuw (2006), en Het aanzien van de politiek (2009). Hij is coauteur van Omstreden democratie (2013), Land van kleine gebaren (2013) en In dit Huis. Twee eeuwen Tweede Kamer (2015).