Interview met Abram de Swaan in het NRC
Vandaag verscheen een groot interview met Abram de Swaan in het NRC. Floor Rusman sprak de Swaan over zijn nieuwe boek Tegen de vrouwen, dat afgelopen dinsdag verscheen.
Volgens de Swaan is vrouwenemancipatie de laatste jaren enigszins geremd. Een oorzaak is te vinden in religieus fanatisme en nationaal-populisme: ‘Vrouwenhaat is nooit het eerste programmapunt van die bewegingen, daarvoor is het niet bombastisch genoeg. Ze hebben het over het volk, de natie, het wereldkalifaat, maar als je even verder kijkt, komen toch die vrouwen er weer aan te pas.’
Hopeloos is het echter niet. De Swaan beschrijft een aantal onomkeerbare ontwikkelingen: ‘Zelfs in de meest repressieve islamitische landen krijgen meisjes tegenwoordig onderwijs. Ook daar zien kleine meisjes op televisie vrouwen als minister-president, als elitesoldaten, als ingenieurs. En dan denken ze: dat kan ik ook. Zodra vrouwen het idee krijgen dat ze alles kunnen, is die ontwikkeling niet meer te stuiten. Ook in een terreurstaat als Saoedi-Arabië heeft dat idee postgevat. Daar willen vrouwen zelf autorijden of naar de bioscoop, en dat wordt dan toch een beetje toegestaan.’
U kunt het hele interview hier teruglezen.
Over Tegen de vrouwen:
In de afgelopen halve eeuw is over de hele wereld het onderwijs op alle niveaus in razend tempo uitgebreid, vooral voor meisjes en jonge vrouwen. Daarmee veranderden de man-vrouwverhoudingen navenant. Vrouwen trouwen later, krijgen minder kinderen, werken langer en verdienen meer.
Die winst aan kennis, inkomen en ook aan macht is voor veel mannen maar moeilijk te verkroppen. Vrouwen hebben mannen nu minder nodig als beschermer of als financieel toeverlaat. Volgens Abram de Swaan leidt deze ondermijning van de mannelijke overheersing tot maatschappelijke en psychische spanningen, die te herleiden zijn tot de kwetsuur van het mannelijk eergevoel: een collectieve en persoonlijke ‘narcistische’ krenking.
De Swaan ziet de opkomst van het nieuwe extreem rechts, het christelijk fundamentalisme en het hardnekkige jihadisme als een reactie op de mondiale vrouwenemancipatie die voor zo veel mannen blijkbaar zo bedreigend is. Zullen deze bewegingen dan toch doorzetten, of zijn ze een laatste stuiptrekking van een gedoemd patriarchaat?
Abram de Swaan (1942) was van 1973 tot 2007 hoogleraar sociologie en sinds 2001 ook universiteitshoogleraar sociale wetenschap aan de Universiteit van Amsterdam. Hij doceerde o.a. aan het Collège de France in Parijs en aan Columbia University in New York. Tot zijn succesvolste boeken behoren Amerika in Termijnen, De mens is de mens een zorg, Zorg en de staat, De mensenmaatschappij, Woorden van de wereld en Compartimenten van vernietiging. Zijn werk verscheen in twaalf talen. Hij was jarenlang columnist voor NRC Handelsblad en ontving in 2008 de P.C. Hooft-prijs voor zijn volledige oeuvre.
