Interview met Klaas Landsman in het Nederlands Dagblad: ‘Toeval is een fundamenteel onderdeel van het leven’

Afgelopen zondag verscheen er een interview met Klaas Landsman in het Nederlands Dagblad. Naar aanleiding van zijn nieuwe boek Naar alle onwaarschijnlijkheid ging de hoogleraar mathematische fysica in gesprek over zijn visie op toeval en religie.

Landsman werd tot zijn tiende katholiek opgevoed, zo vertelt hij in het interview, maar gelooft niet meer in een macht van boven. ‘Ik zie een wereld zonder God en met toeval, maar die is even mysterieus.’ Toch kan hij een god als wetenschapper niet geheel uitsluiten, omdat er nou eenmaal geen zekerheden bestaan in de wetenschap. Zijn overtuiging dat het universum wordt geregeerd door toeval is dan ook ‘uiteindelijk een geloofsartikel’, verklaart hij, ‘maar wel een plausibeler verklaring voor de rotzooi waarin we leven dan een Schepper die een doelgericht plan had.’

Hoewel toeval deels een geloofskwestie blijft, meent Landsman dus wel de sterkere argumenten in huis te hebben. De neiging van mensen om een diepere betekenis achter toeval te zoeken, bijvoorbeeld, berust volgens hem op het feit dat mensen het toeval in de eerste plaats bijzonder vinden. Dat is een cirkelredenering, aldus Landsman. Bovendien is zo’n diepere betekenis voor hem helemaal niet nodig. ‘De natuurkunde gaat zo diep, is zo bijzonder en mysterieus, dan heb je geen bovennatuurlijkheid meer nodig.’

Met zijn boek wil hij ervoor zorgen dat de lezer in ieder geval een standpunt inneemt. ‘Of je gelooft dat toeval fundamenteel is, of je gelooft dat er een regie van boven is. Ik speel graag op scherp.’ Het gaat Landsman niet om winnen of verliezen, maar om de discussie. ‘Ik wil laten zien hoe bijzonder de werkelijkheid is.’

Lees hier het volledige interview terug.

Ook bioloog Gert Korthof bespreekt Landsmans boek op zijn blog. Interessant is hoe Korthof Naar alle onwaarschijnlijkheid per onderwerp aansnijdt en het boek zo vanuit een wetenschappelijk oogpunt benadert. Hij schrijft: ‘Theoretisch fysicus prof Klaas Landsman schreef een fascinerend boek over toeval in de natuurkunde, kosmologie, evolutie, filosofie en religie zoals niemand anders in Nederland het had kunnen doen.’

Klik hier om de blog te lezen.

Over Naar alle onwaarschijnlijkheid:

Wat is toeval? Bestaat het? Hoe moeten we toeval interpreteren? Is alles logisch te verklaren, of is er meer tussen hemel en aarde? In dit boek kijken we naar toevallige ontmoetingen, ongelukken, de vermeende sleutel tot de ware identiteit van Shakespeare, de perfecte afstemming van de kosmos die leven mogelijk maakt, de grondslagen van de kwantummechanica en de richting van de tijd, Darwins evolutietheorie, de filosofie van de vrije wil, en ten slotte de vraag of Jezus een toevallige verschijning of een noodzakelijk fenomeen was.

In zijn nieuwste boek geeft mathematisch fysicus Klaas Landsman zowel een verhelderende inleiding als een ferme visie op al deze onderwerpen, die iedereen met belangstelling voor wetenschap en levensbeschouwing zal raken en op nieuwe gedachten zal brengen.

Klaas Landsman (1963) is hoogleraar mathematische fysica aan de Radboud Universiteit Nijmegen en was eerder verbonden aan de universiteiten van Amsterdam, Cambridge en Hamburg.

Over Requiem voor Newton (2005):

‘Een groots drama der denkbeelden, dat mij vanaf bladzijde 1 aan de haren naar bladzijde 340 heeft meegesleept zonder een moment los te laten.’
F.A. Muller, NRC Handelsblad