Interview Klaas Landsman in Trouw: ‘Wetenschappers zijn de heersers over toeval’
Klaas Landsman, auteur van het recent verschenen boek Naar alle onwaarschijnlijkheid, werd afgelopen zaterdag uitgebreid geïnterviewd door Joep Engels in Trouw. In zijn nieuwste boek geeft mathematisch fysicus Klaas Landsman zijn verhelderende visie op onderwerpen als toeval, geluk en ongeluk.
Volgens Engels begint het boek relatief ongecompliceerd met een bespreking over toeval in het dagelijks leven. Hier noemt hij het voorbeeld van de vrouw die twee keer op rij de loterij wint. ‘Bij zo’n loterij kun je voorrekenen dat de kans op die dubbele winst helemaal niet zo klein is’, stelt Landsman. ‘Het gaat in die voorbeelden niet zozeer om toeval, maar om coïncidenties. Een samenloop van omstandigheden die wij opmerkelijk vinden en waar wij een betekenis aan geven. Soms is er gewoon een oorzakelijk verband.’
Als hoogleraar mathematische fysica aan de Radboud Universiteit in Nijmegen houdt Landsman zich bezig met de manier waarop het begrip toeval gehanteerd wordt in het onderwijs. ‘Het is jammer dat het zelden zo wordt onderwezen, maar de reflectie in een raam is het mooiste voorbeeld. Je kijkt door een ruit heen, maar als het licht er goed op staat, zie je ook jezelf. Volgens de quantumtheorie is het zuiver toeval of een lichtdeeltje wordt weerkaatst of dat het door het glas heen gaat.’
De auteur werd persoonlijk geconfronteerd met toeval in de evolutie toen zijn vader overleed aan een zeldzame vorm van kanker. ‘Hij is 91 geworden, heeft altijd heel gezond geleefd. Ik had hem nog graag uit willen leggen hoe dit kon gebeuren. […] Die zoektocht was de tweede aanleiding om dit boek te schrijven.’ Een tot kanker leidend replicatiefoutje in het DNA zit af en toe ingebakken, vertelt Landsman. ‘Alleen de locatie is toevallig.’
Lees hier het volledige interview met Klaas Landsman.
Over Naar alle onwaarschijnlijkheid:
Wat is toeval? Bestaat het? Hoe moeten we toeval interpreteren? Is alles logisch te verklaren, of is er meer tussen hemel en aarde? In dit boek kijken we naar toevallige ontmoetingen, ongelukken, de vermeende sleutel tot de ware identiteit van Shakespeare, de perfecte afstemming van de kosmos die leven mogelijk maakt, de grondslagen van de kwantummechanica en de richting van de tijd, Darwins evolutietheorie, de filosofie van de vrije wil, en ten slotte de vraag of Jezus een toevallige verschijning of een noodzakelijk fenomeen was.
In zijn nieuwste boek geeft mathematisch fysicus Klaas Landsman zowel een verhelderende inleiding als een ferme visie op al deze onderwerpen, die iedereen met belangstelling voor wetenschap en levensbeschouwing zal raken en op nieuwe gedachten zal brengen.
Klaas Landsman (1963) is hoogleraar mathematische fysica aan de Radboud Universiteit Nijmegen en was eerder verbonden aan de universiteiten van Amsterdam, Cambridge en Hamburg.
Over Requiem voor Newton (2005):
‘Een groots drama der denkbeelden, dat mij vanaf bladzijde 1 aan de haren naar bladzijde 340 heeft meegesleept zonder een moment los te laten.’
F.A. Muller, NRC Handelsblad
