Interviews met Herman Pleij over ‘Oefeningen in genot’ in de Volkskrant en NRC
Rondom van de verschijning van Oefeningen in Genot. Liefde en lust in de late Middeleeuwen sprak Herman Pleij met NRC Handelsblad en de Volkskrant. Pleij dateert een seksuele revolutie in de vijftiende eeuw. “Ik vond een opmerkelijke concentratie van bronnen en teksten uit die periode over liefde en lust, daar ontploft iets in die Vlaamse en Brabantse steden, daar barstte een openbaar sekstheater los” zegt Pleij. Hij beschrijft hoe schijnheilig de middeleeuwers waren: strenge voorschriften van de kerk stonden mijlenver af van de dagelijkse praktijk. In de gesprekken komen ook misogynie, zeldzame vrouwelijke auteurs en zijn favoriete neologisme uit die tijd – pannenkoecken – komen aan bod.
Het hele interview in NRC leest u hier. U vindt het interview in de Volkskrant hier.
Over Oefeningen in genot:
Eeuwenlang hield de kerk het lichaam gevangen. Het huwelijk diende voor de voortplanting en het dempen van lusten. Genot was uit den boze. Maar beschikte het lichaam niet over een seksuele uitrusting die vanzelf genot ontstak? En vormde het sensuele Hooglied niet de handleiding daarvoor? Aards genieten mocht van de Bijbel. In de late Middeleeuwen was literatuur het aangewezen proefstation voor rechtvaardigingen daarvan. Eerst projecteerde men onder het mom van morele verontwaardiging woeste seks op karikaturale boeren. Maar rond 1500 schiepen rederijkers een moderne literatuur die genotvolle seks ronduit verheerlijkte. Het is bijna schokkend om te lezen hoe deze vrijwel onbekende teksten gedetailleerde vuilbekkerij in artistieke vormen weten te gieten. De seksuele vrijwording leerde ook dat aanranden en verkrachten tot de hogere minnekunst behoorden. Was dat niet wat vrouwen eigenlijk wilden? Daarop volgde een repressie in de zestiende eeuw. De katholieke kerk verbood uitbeeldingen van Maria’s blote borst, de Hervorming dwong genot weer in het gelid van de voortplanting en verkrachting werd serieus vervolgd. Verlopen alle seksuele revoluties dan op dezelfde manier?
Herman Pleij (1943), emeritus hoogleraar middeleeuwse letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam, houdt zich vooral bezig met de cultuurhistorische betekenis van literatuur, de ontwikkeling van een burgermoraal en van Nederlandse identiteiten in het algemeen.
