Jeroen Vullings bij Nieuwsweekend (NPO Radio 1) over ‘Vaderliefde’, ‘Wij overleefden’ én ‘Verzamelde gedichten’!

Jeroen Vullings sprak op zaterdag 28 september bij Nieuwsweekend (NPO Radio 1) over de recent verschenen boeken Vaderliefde van P.F. Thomése, Wij overleefden van Sytze van der Zee en Verzamelde gedichten van Menno Wigman (samengesteld door Neeltje Maria Min en Rob Schouten). Vol enthousiasme besprak hij de titels en lichtte hij inhoudelijk een tipje van de sluier. Vullings vertelde hoe Thomése de door zijn vader voorheen geromantiseerde, adellijke voorgeschiedenis weet te ontzenuwen en een veel minder fraaie realiteit naar de voorgrond brengt. Zowel Vaderliefde als Wij overleefden werden door Vullings een ‘prachtig boek’ genoemd. Bovendien, zo sprak Vullings, kon hij Wij overleefden niet wegleggen en had hij een oorlogsgeschiedenis nog nooit zo beeldend gelezen. Wigman wordt door Vullings ‘de belangrijkste dichter van zijn generatie genoemd’ en het stemt hem merkbaar treurig dat Wigman veel te vroeg overleden is.

Luister de hele uitzending hier.

Over Vaderliefde:

De ouders van P.F. Thomése zijn gestorven, de restanten van hun levens staan in een paar dozen op zolder. De schrijver beseft dat zijn vader en moeder een soort vreemden zijn geweest die de hele tijd een toneelstukje voor hem opvoerden.

Ooit vertelde zijn vader hem in het schemerdonker voor het slapen gaan eindeloze verhalen. Maar hij repte met geen woord over zijn bloedstollende ervaringen in de Tweede Wereldoorlog. Zijn moeder vertelde zelfs helemaal nooit iets, al verzweeg zij misschien wel de prachtigste verhalen die in Vaderliefde te vinden zijn.

De ‘nagelaten zoon’ ontdekt postuum tal van verborgen geschiedenissen en schitterende verzinsels, met daartussen onvermijdelijk de gruwelijke waarheid. Tezamen vormen de ‘gemiste levens’ van zijn ouders en voorouders ongetwijfeld een familieroman, maar bovenal leest Vaderliefde als de mythologie van een jeugd.

Over Wij overleefden:

Het lijkt alweer zo lang geleden, de Tweede Wereldoorlog. Bijna 75 jaar na de Duitse capitulatie. Maar nog steeds zijn er mensen die het allemaal hebben meegemaakt. De tachtig-, negentig-, honderdjarigen. Zij waren erbij, maar binnen afzienbare tijd zullen ze niet meer onder ons zijn om hun persoonlijke verhaal te kunnen vertellen. In Wij overleefden komen aan de hand van gesprekken met de betrokkenen vooral de specifieke gebeurtenissen aan de orde die van de naziterreur de meest dramatische en traumatische periode in de Nederlandse geschiedenis hebben gemaakt. Het is een van de laatste kansen om deze ooggetuigen aan het woord te laten.

Iedereen heeft zijn eigen herinneringen, die in chronologische vorm geboekstaafd een gezicht aan de bezetting geven. Zoals de voormalige joodse onderduiker die een liefdesgedicht schreef voor het boerenmeisje dat hij vanuit zijn zolderkamertje kon gadeslaan – als hij het voorleest, raakt hij nu nog ontroerd. Een vrouw die als meisje ’s nachts haar joodse moeder op de begraafplaats Zorgvlied in een kartonnen doos moest helpen begraven. Een man die als de zoon van de chauffeur van nsb-leider Mussert alle partijbonzen leerde kennen. De uitgebakken kaantjes die mevrouw Mussert voor hun hond meebracht aten ze zelf op.

In totaal sprak de auteur zo’n tachtig mannen en vrouwen van wie hij het relaas optekende. Het resultaat is een aangrijpend en belangrijk boek, met aandacht geschreven door Sytze van der Zee.

Over Verzamelde gedichten:

Menno Wigman (1966-2018) was een van de grootste en eigenzinnigste dichters van Nederland. Zijn stijl werd gekenmerkt door een zwart-romantische toon die, afgewisseld met een weemoedige blik, direct tot de verbeelding sprak. ‘Poëzie heeft niet alleen met duizelingwekkende precisie te maken, ook weerbarstigheid is voor mij een vereiste,’ zoals hij in 2016 aan John Schoorl van de Volkskrant vertelde, bij het verschijnen van Slordig met geluk. Het zou zijn laatste bundel blijken, ‘zijn beste bundel ooit, zijn zwanenzang’, volgens de jury van de Ida Gerhardt Poëzieprijs, die Wigman postuum werd toegekend.

Zijn gedichten waren even toegankelijk als experimenteel, een combinatie van een uitgesproken intensiteit met de beleving van het alledaagse.

Wigmans Verzamelde gedichten zijn samengesteld door Neeltje Maria Min en Rob Schouten, zijn goede vrienden en de beste kenners van zijn werk.