Vandaag verscheen een uitgebreid artikel in De Groene Amsterdammer over het werk van Rosa Luxemburg, geschreven door Joke J. Hermsen en Brenda Ottjes. Vorige week verscheen bij Prometheus Het tij keren, waarin Hermsen het gedachtegoed van dezelfde auteur gebruikt om de hedendaagse democratie (en haar tekortkomingen) te duiden.

In het artikel wijzen Hermsen en Ottjes op het moderne karakter van het werk van Luxemburg: ‘Rosa Luxemburg was haar tijd ver vooruit. Ze kon zelf niet vermoeden dat haar inzichten verder reikten dan de geografische expansiedrift van het kapitalisme, maar ook de bijna onmogelijk te doorbreken dynamiek zou verklaren die leidt tot klimaatverandering, milieuvervuiling, de verkoop van privédata door bedrijven als Google en Facebook, de toename van flexwerk en het vercommercialiseren van zorg en onderwijs.’

Hermsen bepleit, net als in haar boek, dat Luxemburgs interpretatie van democratie onze hedendaagse problemen binnen het kapitalisme kan genezen: ‘Het zou de wind uit de zeilen van extremistische leiders kunnen halen, omdat er aan mensen een plek in de wereld wordt geboden, waardoor ze zich minder machteloos en ontheemd hoeven te voelen. Het is een vorm van directe democratie die zowel door Rosa Luxemburg als door Hannah Arendt in hun werk vurig werd bepleit. Het zou er mede aan kunnen bijdragen dat we niet opnieuw in ‘donkere tijden’ terechtkomen.’

U kunt het hele artikel hier teruglezen.


Over Het tij keren:

Denken begint met twijfelen en ‘nee’ durven zeggen. Denken is behalve kritische vragen stellen ook de draad spannen tussen verleden en toekomst, teneinde beter voorbereid te zijn op de mogelijkheden die in het heden verscholen liggen.

Rosa Luxemburg (1871-1919) en Hannah Arendt (1906-1975) waren beiden politieke denkers die vanuit hun kritische reflectie op het kapitalisme en de moderne consumptiemaatschappij voor meer politieke participatie van de bevolking pleitten.

‘Politieke kwesties zijn te serieus om alleen aan politici te worden overgelaten,’ meende Hannah Arendt.

Op 15 januari 2019 was het precies honderd jaar geleden dat Rosa Luxemburg werd vermoord. ‘Je zou willen geloven dat er nog hoop is voor een verlate erkenning van wie Rosa Luxemburg was,’ schreef Hannah Arendt in 1966.

In dit boek onderneemt Joke J. Hermsen een poging hiertoe. Ze vraagt zich ook af in hoeverre de inzichten van Luxemburg en Arendt ons behulpzaam kunnen zijn bij de transitie naar een meer duurzame, menselijke en solidaire samenleving.

Joke J. Hermsen (1961) is schrijver en filosoof. Tot haar essayistische werk behoort onder meer Stil de tijd (Jan Hanlo Essayprijs 2011), Kairos. Een nieuwe bevlogenheid (shortlist beste filosofieboek van 2014) en Melancholie van de onrust (essay van de Maand van de Filosofie 2017).

 

Ook interessant



Uitgeverij Prometheus standaard afbeelding

Vier ballen voor Willem Melchings ‘De zelfdenker’ in NRC

Afgelopen vrijdag verscheen een recensie met vier ballen voor Willem Melchings De zelfdenker in NRC. In de recensie wordt inhoudelijk ingegaan op het gedachtegoed van Karel van het Reve en Melchings…

Lees verder >
Uitgeverij Prometheus standaard afbeelding

Herman Tjeenk Willink te gast bij Buitenhof

Herman Tjeenk Willink was afgelopen zondag te gast bij Buitenhof om zijn nieuwe boek Het Tij tegen te bespreken. In de uitzending uit en onderbouwt de oud-politicus zijn zorgen over…

Lees verder >
Uitgeverij Prometheus standaard afbeelding

Frits van Oostrom presenteert ‘De Reynaert’ bij afscheid van Universiteit Utrecht

Afgelopen vrijdag verscheen De Reynaert. Leven met een middeleeuws meesterwerk van Frits van Oostrom en nam hij tevens afscheid als universiteitshoogleraar van de Universiteit Utrecht. In totaal was Van Oostrom…

Lees verder >
Uitgeverij Prometheus standaard afbeelding

Ruud Koopmans te gast op NPO Radio 1

Afgelopen zondag was Ruud Koopmans te gast bij WNL In de kantine op NPO Radio 1, naar aanleiding van zijn nieuwste boek De asielloterij. In de uitzending pleit hij voor…

Lees verder >
★★★★ in Trouw voor Rob Vreekens ‘Een heidens karwei’

★★★★ in Trouw voor Rob Vreekens ‘Een heidens karwei’

Vorige week woensdag ontving Een heidens karwei van Rob Vreeken een lovende recensie met maar liefst vier sterren in Trouw. Een week eerder besprak Vreeken het boek in zijn bijbehorende…

Lees verder >
Alara Adilow met ‘Mythen en stoplichten’ genomineerd voor De Grote Poëzieprijs 2023

Alara Adilow met ‘Mythen en stoplichten’ genomineerd voor De Grote Poëzieprijs 2023

De bundel Mythen en stoplichten van Alara Adilow is genomineerd voor De Grote Poëzieprijs 2023. Deze prijs wordt uitgereikt aan de beste Nederlandstalige bundel van het afgelopen jaar. Gisteravond werden de dichters…

Lees verder >
Uitgeverij Prometheus standaard afbeelding

Herman de Coninckprijs voor ‘Mythen en stoplichten’ van Alara Adilow

Gisteren, op Wereld Poëziedag, werd bekendgemaakt dat Mythen en stoplichten van Alara Adilow is bekroond met De Herman de Coninckprijs 2023. Wij feliciteren haar van harte met het winnen van…

Lees verder >
Dai Carter bij Jinek en in Het Parool

Dai Carter bij Jinek en in Het Parool

Afgelopen vrijdag was Dai Carter te gast bij Jinek om het te hebben over zijn nieuwste boek, Mentale kracht. Zaterdag volgde een mooi interview door Robert Vuijsje in Het Parool,…

Lees verder >