Klaas Landsman in het nieuws: ‘Alles is toeval, en dat is alles’
Afgelopen dinsdag verscheen in de Volkskrant een uitgebreid interview met Klaas Landsman, auteur van het boek Naar alle Onwaarschijnlijkheid dat gisteravond feestelijk werd gepresenteerd op de Radbout Universiteit te Nijmegen. In gesprek met journalist Martijn van Calmthout vertelt de hoogleraar mathematische fysica over zijn boek en het hoofdthema ‘toeval’. Landsman stelt de vraag of alles wel logisch te verklaren is en hoe we toeval kunnen en moeten interpreteren. Het boek is zowel een verhelderende inleiding als een ferme visie op deze onderwerpen.
Naar alle onwaarschijnlijkheid is een persoonlijk verhaal, de anekdotes en voorbeelden komen veelal uit zijn eigen ervaringen. Terwijl Landsman werkte aan zijn boek kwam zijn vader te overlijden. Zijn ongeneselijke ziekte was niet genetisch bepaald, maar ‘een toevallige verspreking van het DNA in de delende cel.’ Landsman legt uit dat er voor deze vorm van kanker geen oorzaak bekend is. ‘Maar hetzelfde toeval waardoor ook de mens in de evolutie heeft kunnen ontstaan. Wat een ironie. We zijn te veel geneigd overal diepere oorzaken achter te zien. Die zijn er niet. Het punt is dat toevalligheden zo bepalend kunnen zijn dat we ze niet meer als toevalligheden zien. We leggen er een betekenis in die niet terecht is.’
Klik hier om het hele interview te lezen.
Daarnaast was Klaas Landsman te gast bij radioprogramma Met het Oog op Morgen waar hij met Max van Weezel in gesprek ging over zijn nieuwe boek. Hier vertelt de hoogleraar dat de wetenschappelijke term coïncidentie in de volksmond vaak toeval genoemd. ‘Bij coïncidentie gaat het om twee causale ketens die elkaar treffen. Hierbij is het treffen toeval en valt buiten de causale orde.’ Omdat deze toevallige gebeurtenissen een enorm effect kunnen hebben op de toekomst zien veel mensen hier iets hogers in. ‘Ik probeer dat te ontnuchteren’, aldus de auteur. ‘Waar ik het dus voor opneem is de broodnuchtere opvatting dat dingen gewoon kunnen gebeuren.’
Daarnaast spreekt Landsman over de opvattingen van de beroemde Carl Gustav Jung, die zich ook uitsprak over het begrip toeval. ‘Naar aanleiding van Jung is mijn conclusie dat je de mensheid in twee delen kan klieven. De ene helft, zoals Jung, suggereert dat er een soort poppenspeler is die aan de lijntjes trekt waardoor die ’toevallige’ dingen gebeuren. De andere helft waar ik dan zelf bij hoor haalt zijn schouders op.’
Beluister hier het volledige radio-interview met Klaas Landsman.
Eerder verscheen er een al een interview in Trouw met de auteur.
Over Naar alle onwaarschijnlijkheid:
Wat is toeval? Bestaat het? Hoe moeten we toeval interpreteren? Is alles logisch te verklaren, of is er meer tussen hemel en aarde? In dit boek kijken we naar toevallige ontmoetingen, ongelukken, de vermeende sleutel tot de ware identiteit van Shakespeare, de perfecte afstemming van de kosmos die leven mogelijk maakt, de grondslagen van de kwantummechanica en de richting van de tijd, Darwins evolutietheorie, de filosofie van de vrije wil, en ten slotte de vraag of Jezus een toevallige verschijning of een noodzakelijk fenomeen was.
In zijn nieuwste boek geeft mathematisch fysicus Klaas Landsman zowel een verhelderende inleiding als een ferme visie op al deze onderwerpen, die iedereen met belangstelling voor wetenschap en levensbeschouwing zal raken en op nieuwe gedachten zal brengen.
Klaas Landsman (1963) is hoogleraar mathematische fysica aan de Radboud Universiteit Nijmegen en was eerder verbonden aan de universiteiten van Amsterdam, Cambridge en Hamburg.
Over Requiem voor Newton (2005):
‘Een groots drama der denkbeelden, dat mij vanaf bladzijde 1 aan de haren naar bladzijde 340 heeft meegesleept zonder een moment los te laten.’
F.A. Muller, NRC Handelsblad
