Vandaag verscheen in De Groene Amsterdammer een stuk van Joost de Vries over Joost Zwagerman. De aanleiding is het recent verschenen werk Leven in een doodgeboren droom van Rémon van Gemeren. Nauwkeurig heeft de auteur het omvangrijke oeuvre bestudeerd: proza, poëzie en essays, maar ook talloze interviews, optredens en besprekingen. Hij blijft dicht bij de tekst en stapsgewijs neemt hij ons mee door de verschillende werken. Van Gemeren onderzoekt de manieren waarop Zwagerman in zijn werk telkens weer de confrontatie aangaat met die ene moeilijke, essentiële vraag: Wat doe je als je moet leven in een werkelijkheid die je onaangenaam vindt?

In het artikel van de De Groene Amsterdammer beschrijft Joost de Vries een aantal van de protagonisten uit Zwagermans romans die ‘zich op hun tenen buiten hun natuurlijke habitat – richting prostitutie, overspel en de malende kaken van de media – maar weten als het erop aankomt niet hoe snel ze weer terug moeten zien te komen naar bank, afstandsbediening, Spaanse sloffen en moeder de vrouw.’ De Vries ziet hierin hoe Zwagerman zich afzette tegen de hoofdpersonen van zijn voorgangers en schrijft: ‘Terwijl de helden van eerdere generaties – Mulisch, Nooteboom, A.F.Th. – op de barricades stonden, stond de held van Zwagerman bij de bushalte.’ Zwagermans helden aspireren een grootsere en fascinerendere werkelijkheid die onmogelijk goed voor ze is. ‘Dat is de tragiek,’ aldus De Vries.

Het boek van Van Gemeren is nadrukkelijk geen biografie, ‘maar ook hij kan niet anders dan de belangrijkste conclusies over Zwagerman koppelen aan zijn zelfgekozen levenseinde.’ De Vries noemt de titel vrij zwaar, ‘maar op die titel na is Leven in een doodgeboren droom een letterkundig werk zoals je zou willen dat ze meer werden geschreven – het zoekt nieuwe betekenis in oude boeken, het maakt een oeuvre dieper en inhoudelijker, en houdt zo dode schrijvers levend.’ En hij besluit dat wat Rémon van Gemeren nog eens laat zien is hoe vitaal Zwagerman in de Nederlandse cultuur stond.’

Klik hier om het volledige artikel te lezen.

Eerder verscheen er al een artikel in Het Parool en was Rémon van Gemeren te gast bij Nooit Meer Slapen.


Over Leven in een doodgeboren droom:

Wat doe je als je moet leven in een werkelijkheid die je onaangenaam vindt? Dat is de vraag waarop Joost Zwagerman in zijn romans, verhalen, gedichten en essays een antwoord zoekt. Je wilt vluchten, maar waarheen? Liefde, kunst? Zij lijken een uitweg te bieden, maar het intense geluk dat ze schenken is vluchtig en geeft je geen rust. Je zou het liefst verdwijnen, alleen zonder te sterven.

Het werk van Zwagerman is bekend, en toch ook onbekend: het is veel gelezen, maar weinig bestudeerd. Rémon van Gemeren gaat op zoek naar de diepere lagen ervan en de vele onderlinge verbanden. Daarbij onderzoekt hij de manieren waarop Zwagerman in zijn werk telkens weer de confrontatie aangaat met die ene moeilijke, essentiële vraag. Hij voert ons de wereld binnen die Zwagerman in zijn boeken tot stand gebracht heeft en geeft ons zo een scherp en aangrijpend inzicht in de grote, gekwelde geest van een van onze belangrijkste en interessantste naoorlogse schrijvers.

 Rémon van Gemeren (1979) is schrijver en docent op een gymnasium. Hij schreef de monografie Een bezetenheid zo bijna kalm. De poëzie van Jan Eijkelboom (2013) en bezorgde van Ina Boudier-Bakker Zo doods en stil en donker. Oorlogsdagboek 1940-1945 (2013). Aan Louis Couperus wijdde hij tientallen publicaties en in 2016 een monumentale biografie.

Ook interessant



Uitgeverij Prometheus standaard afbeelding

Erik de Lange genomineerd voor de longlist Libris Geschiedenis Prijs 2025

Met trots delen wij dat afgelopen zaterdag is bekendgemaakt dat Erik de Lange, auteur bij Uitgeverij Prometheus, met zijn boek De laatste dagen van Barbarije is genomineerd voor de longlist…

Lees verder >
‘Held in eigen verhaal’ van Iris Enthoven verschenen

‘Held in eigen verhaal’ van Iris Enthoven verschenen

Gisteren werd Held in eigen verhaal van Iris Enthoven feestelijk gelanceerd in de tuin van Prometheus, een bijzonder moment waarop vrienden, familie én helden uit het boek bijeenkwamen om te proosten. Afgelopen…

Lees verder >
Uitgeverij Prometheus standaard afbeelding

De Groene Amsterdammer en NRC schrijven over ‘De laatste dagen van Barbarije’ van Erik de Lange

Dit weekend verschenen er maar liefst twee recensies over De laatste dagen van Barbarije van Erik de Lange: Esha Guy Hadjadj schreef erover in De Groene Amsterdammer en Bart Funnekotter…

Lees verder >
‘Zwarte september’ van Sandro Veronesi en ‘ReinAard’ van Tom Lanoye in de top drie van HUMO

‘Zwarte september’ van Sandro Veronesi en ‘ReinAard’ van Tom Lanoye in de top drie van HUMO

Op de website van HUMO werden afgelopen weekend de tien beste boeken van 2025 tot nu toe bekendgemaakt. In de top drie pronkten twee, bij Uitgeverij Prometheus uitgegeven, boeken: Zwarte…

Lees verder >
Uitgeverij Prometheus standaard afbeelding

Minidocumentaire over ‘Engelland’ van A.H.J. Dautzenberg uitgezonden bij Omroep Brabant

Woensdag 18 juni werd er een minidocumentaire over de nieuwe roman Engelland van A.H.J. Dautzenberg uitgezonden bij Omroep Brabant. In een klein kwartier neemt Anton Dautzenberg de kijker mee naar…

Lees verder >
‘Schilfers’ van Lenny Peeters besproken in De Standaard der Letteren

‘Schilfers’ van Lenny Peeters besproken in De Standaard der Letteren

In april verscheen Schilfers van Lenny Peeters bij Uitgeverij Prometheus. Niet veel later verscheen er in De Standaard der Letteren een recensie geschreven door Bert van Raemdonck, die het boek…

Lees verder >
Recensie van ‘Een nieuw geluid’ van Gillis Dorleijn & Wiljan van den Akker in de Volkskrant

Recensie van ‘Een nieuw geluid’ van Gillis Dorleijn & Wiljan van den Akker in de Volkskrant

De dichter Sasja Janssen schreef afgelopen zaterdag een recensie over Een nieuw geluid van Gillis Dorleijn & Wiljan van den Akker in de Volkskrant. Ze verbleef ‘met plezier in het…

Lees verder >
Olivier van Beemen wint Brusseprijs 2025 met ‘Ondernemers in het wild’

Olivier van Beemen wint Brusseprijs 2025 met ‘Ondernemers in het wild’

Afgelopen zaterdag heeft onderzoeksjournalist Olivier van Beemen de Brusseprijs gewonnen met zijn boek Ondernemers in het wild. Deze prijs wordt sinds 2006 jaarlijks uitgereikt voor het beste journalistieke boek van…

Lees verder >