Vandaag verscheen een artikel in Vrij Nederland over het nieuwe boek van Bas Heijne: Mens/Onmens. Carel Peeters bespreekt het essay uitgebreid en prijst de manier waarop Heijne de lezer uitdaagt en confronteert met zijn of haar eigen vooringenomenheid en zelfgenoegzaamheid. Ondanks onze verlichte idealen staan wij egoïstisch en vol vooroordelen in de samenleving:

‘Met name in het derde en laatste deel van Mens/onmens weet Heijne een laag in de menselijke geest aan te boren waar het niet prettig toeven is. Daar bevindt zich alles waardoor we ons primair laten leiden, ook wie denkt dat hij altijd rationeel te werk gaat. Hoezeer we ook kinderen van de rationele Verlichting zijn, de ‘nieuwe kennis over onze biologie heeft ons laten zien dat wij allesbehalve rationele wezens zijn, dat wij vaak impulsief denken, veel te snel ons oordeel klaar hebben en propvol vooroordelen zitten.’

Heijne propageert een nieuwe houding tegenover politiek en maatschappij, en illustreert deze aan de hand van de Bergrede: ‘Een tekst waarin Jezus ‘lijkt te zeggen dat een mens die het zichzelf niet werkelijk moeilijk maakt, niet tegen zijn eigen aandriften durft in te gaan, die zijn eigen opvattingen, zelfs zijn eigen “identiteit”, niet wil bevragen, niet echt een waardevol leven leidt – niet echt een mens is, eerder een onmens.’

Hier is Heijne volgens Peeters in topvorm: ‘Dan is het bij elke alinea alsof Heijne een schop in je hoofd steekt om het zaakje daar eens flink om te spitten. Hij heeft het dan over de vraag of er een manier is om de tegenstellingen die hij zojuist heeft beschreven en geanalyseerd, te overbruggen (…) Heijne bereikt in het laatste deel van Mens/onmens grote hoogte wanneer hij, nadat hij het doodlopende wij-zij-denken heeft besproken, bij de Bergrede uitkomt. Daarin vraagt Jezus om een zeker ‘zelfverlies’ – om het opzoeken van de vijand, om het enigszins loslaten van de eigen identiteit, om het poreus maken van de eigen identiteit – waarmee ruimte wordt gemaakt voor anderen, voor die ‘zij.’’

U leest het hele artikel hier terug.


Over Mens/Onmens:

Wat is waar – wat de feiten je vertellen of wat je wilt geloven?

Wie ben je – een vrij individu, of zoek je houvast in de groep tegen de rest?

Steeds beter weten we hoe de mens in elkaar steekt. We weten waarom we geneigd zijn in hokjes te denken, waarom we liever verbroederen met mensen die op ons lijken dan met vreemden. En ook hoe gemakkelijk mensen gemanipuleerd kunnen worden, via sociale media en door politici.

In Mens/Onmens onderzoekt gelauwerd essayist en columnist Bas Heijne de grote obsessies van onze tijd: waarheid en identiteit. In een heldere stijl stelt hij de vragen waar het om gaat: hoe kunnen we solidair zijn in een wereld die steeds meer versplinterd is, waarin iedereen op zoek is naar iets groters en het algemeen belang het zo vaak aflegt tegen het eigenbelang?

Mens/Onmens is een scherp, persoonlijk essay over hoe je mens kunt zijn in een gepolariseerde wereld.

Bas Heijne  is de auteur van essays als Onredelijkheid (2007), Moeten wij van elkaar houden (2011) en Onbehagen (2016). Hij is vast verbonden aan nrc Handelsblad. In 2017 kreeg hij de P.C. Hooft-prijs voor zijn gehele oeuvre.

Ook interessant



Griet Op de Beeck presenteert VPRO Zomergasten 2025

Griet Op de Beeck presenteert VPRO Zomergasten 2025

We zijn trots om aan te kondigen dat Griet Op de Beeck de presentatie van het nieuwe seizoen van VPRO Zomergasten op zich neemt.  Ze treedt hiermee in de voetsporen…

Lees verder >
Louise O. Fresco besproken in De Lage Landen

Louise O. Fresco besproken in De Lage Landen

Afgelopen week verscheen er in De Lage landen een uitgebreid artikel over het werk van Louise O. Fresco. Het stoppen van haar langlopende column in de NRC, is een mooi…

Lees verder >
Griet Op de Beeck te gast bij Tijd voor MAX

Griet Op de Beeck te gast bij Tijd voor MAX

Bestsellerauteur Griet Op de Beeck was onlangs te gast bij Tijd voor MAX in het kader van de Week van de Mentale Gezondheid 2025, die plaatsvindt van 2 tot 8…

Lees verder >
Een interview met Marieke Poelmann in Trouw

Een interview met Marieke Poelmann in Trouw

Vorige week verscheen er een bijzonder en persoonlijk interview met Marieke Poelmann in Trouw. Marieke vertelt openhartig over haar weg naar het moederschap na een intensief fertiliteitstraject van vijf jaar.…

Lees verder >
Interview met Gilad Perez in de Volkskrant

Interview met Gilad Perez in de Volkskrant

In de Volkskrant verscheen afgelopen vrijdag een interview met Gilad Perez. Voor het interview ging journalist Hassan Bahara in gesprek met Gilad Perez, auteur van het boek Hummus en Hamas.…

Lees verder >
Carlo Masala te gast bij Buitenhof voor zijn boek ‘Als Rusland wint’

Carlo Masala te gast bij Buitenhof voor zijn boek ‘Als Rusland wint’

Afgelopen zondag was de Duitse veiligheidsexpert en hoogleraar Internationale Politiek Carlo Masala te gast bij Buitenhof. In gesprek met presentator Twan Huys sprak hij over zijn boek Als Rusland wint,…

Lees verder >
Rosita Steenbeek te gast bij VPRO Nooit Meer Slapen

Rosita Steenbeek te gast bij VPRO Nooit Meer Slapen

Vorige week verscheen Over antieke wegen, het nieuwste boek van Rosita Steenbeek. Vandaag was Steenbeek te gast bij VPRO Nooit Meer Slapen. In het gesprek met Femke van der Laan…

Lees verder >
Nieuwe thriller ‘De Schaduwvrouw’ van Anna van den Breemer verschenen

Nieuwe thriller ‘De Schaduwvrouw’ van Anna van den Breemer verschenen

Vandaag is De Schaduwvrouw verschenen, de nieuwste thriller van journalist en schrijver Anna van den Breemer. Op de dag van publicatie schoof ze aan bij VPRO Nooit Meer Slapen, waar…

Lees verder >