Peter Jan Margry te gast bij OVT

Peter Jan Margry was afgelopen week te gast bij OVT op NPO Radio 1. Hier sprak hij over zijn onlangs verschenen boek Vurige liefde. Het boek gaat over Janske, het bloedige bruidje van Welberg uit Brabant.

Presentator Jos Palm vraagt aan Margry wie Janske nou eigenlijk was. Daarover vertelt Margry:

‘Janske was een jonge vrouw, ziekelijk, bedlegerig en ze had TBC. Ze had geen opleiding gehad, alleen de lagere school. Ze kwam uit een arbeidersgezin, maar ze was bijzonder slim.[…] Ze bleek uiteindelijk een bijzonder charismatische vrouw. Al op jonge leeftijd had ze een kring van seminaristen en geestelijke om zich heen waar ze mee correspondeerde.’

Het boek gaat volgens Jos Palm over ‘hysterie, bebloede lakens, seks, hiërarchisch mannelijk gezag, celibatair ongemak en nog veel meer moois’.

U kunt het fragment hier luisteren.

Over Vurige liefde:

Hoe het dorpje Welberg korte tijd de uitverkoren plek op aarde leek – en het Vaticaan vervolgens snoeihard ingreep

Vurige liefde verhaalt en analyseert een door katholiek Nederland collectief aangehangen hersenschim of ‘fantasma’ waarin de jonge vrouw, Janske Gorissen, centraal staat die zich in de jaren dertig en veertig van de twintigste eeuw in extreme mate met Jezus Christus identificeerde. Veel katholieken raakten ervan overtuigd dat wat zich met haar in het Brabantse dorpje Welberg afspeelde authentiek was en een betekenisvolle ‘genade’ voor de gehele wereld inhield. Janske’s liefde en lijden, bloedige stigmatisaties, de wonderbare genezingen en Maria- en Jezusverschijningen zouden daarvan het bewijs zijn. Het bloed kroop ook waar het niet gaan kon, waardoor de spirituele liefde in een lichamelijke eindigde.

Overrompeld door deze niet eerder in Nederland geziene combinatie van wonderbaarlijke mystiek wierpen katholieken zich massaal aan haar voeten. De kerkelijke leiding liet het fenomeen betijen, maar ook uit de hand lopen. Kardinaal De Jong werd door het Vaticaan gedwongen ‘Welberg’ in de doofpot te stoppen. De affaire, het ingrijpen en de (on)waarheden brachten een trauma met zich mee dat nog altijd nadreunt. Het verhaal is tegelijk een parabel over geloof en ongeloof.
Peter Jan Margry kreeg als enige toegang tot het archiefmateriaal over deze dramatische en traumatische kwestie.

Peter Jan Margry is etnoloog en historicus,. Hij is hoogleraar Europese etnologie aan de Universiteit van Amsterdam en senior onderzoeker bij het Meertens Instituut (KNAW).