Zaterdag verscheen er in de Volkskrant een recensie van Remieg Aerts zijn jongste boek, Thorbecke wil het. Het boek is een biografie over de schrijver van Nederlandse grondwet, Johan Rudolf Thorbecke. Als halve Duitser en lutheraan uit Zwolle maakte Thorbecke eerst carrière in de wetenschap, als classicus, filosoof, historicus en jurist. Daarna legde hij van 1848 tot 1872 als grondwetgever, Tweede Kamerlid en premier van drie kabinetten zijn wil op aan de Nederlandse politiek. Met zijn grondwet opende Thorbecke de deur naar modernisering in Nederland en gaf hij vorm aan de rechtsstaat, de parlementaire politiek, de constitutionele monarchie en de scheiding van kerk en staat.

In de recensie van de Volkskrant schrijft Martin Sommer uitgebreid over het leven van Thorbecke en prijst ‘de onberispelijke Thorbecke-biografie waarin historicus Remieg Aerts de intellectuele reus recht doet en ook de petite histoire niet schuwt.’ Zo schrijft Aerts niet alleen over de politieke overwinningen van Thorbecke, maar ook over zijn persoonlijke leven en hoe hij zich in het Torentje installeerde en er zijn ‘veilige commandopost’ van maakte. Al deze facetten weet Aerts zeer kunstig te verweven met de ontwikkelingen in de negentiende-eeuwse samenleving, aldus Sommer. Zowel Sommer als biograaf Aerts betwijfelen het ten zeerste of Thorbecke zich zou kunnen vinden in de hedendaagse de politiek. Maar besluit Sommer: ‘Zijn biograaf Remieg Aerts schreef een boeiend portret van een intellectuele reus én onbuigzame vechtersbaas.’

Klik hier om de volledige recensie te lezen.

Zondag was Aerts te gast bij Buitenhof om te praten over Thorbecke wil het en over de persoon Thorbecke. Aerts legt uit dat dit begint bij de titel: ‘Als Thorbecke het wil, dan moet het gebeuren. En dan was er ook geen twijfel aan, dat dat ook ging gebeuren.’ Maar over het algemeen was Thorbecke vooral moeilijk te doorgronden, legde de auteur uit. Hij was een man die heel goed werk en privé gescheiden kon houden en dat is te aan zijn huwelijk met vrouw Adelheid Solger, wat volgens Aerts een van de mooiste romances is uit de negentiende-eeuwse literatuur. Daarnaast is het heel opmerkelijk hoe Thorbecke in de politiek terecht kwam, wat voorheen vergeven was aan de hogere klassen. Zo werd hij tot de commissie voor de grondwet van 1848 benoemd, omdat hij grondwet expert was, maar vooral omdat Willem II volgens zijn adviseurs geen rust zou krijgen als Thorbecke er niet in zat, stelt Aerts. Thorbecke was een man met een visie, vult de auteur aan. ‘Ik denk dat het voor Thorbecke heel moeilijk zou zijn om bewondering te hebben voor de manier waarop op dit moment de professionele onideologische politiek functioneert.’

Klik hier om het fragment te bekijken.


Johan Rudolf Thorbecke (1798-1872) geldt als architect van de grondwet, de Nederlandse staatsinrichting en de parlementaire democratie. Hij wordt nog steeds aangeroepen in actuele politieke kwesties. Hij is de enige Nederlandse politicus met standbeelden in drie verschillende steden.
Wie was Thorbecke? Als halve Duitser en lutheraan uit een berooide Zwolse familie maakte hij in zijn eerste vijftig jaar een wetenschappelijke carrière, als classicus, filosoof, historicus en jurist.
Pas daarna ging hij in de politiek. Van 1848 tot 1872 legde hij als grondwetgever, Tweede Kamerlid en premier van drie kabinetten zijn wil op aan de Nederlandse politiek. Hij brak de macht van het bestuurlijke ancien régime en opende de weg naar modernisering.
Als compromisloze figuur tussen ‘karnemelkmannen’ was hij de eerste politicus die het land in kampen van vereerders en haters verdeelde. ‘Populair is alleen hij, die met zijn volk de fouten deelt.’
Hij gaf vorm aan de rechtsstaat, de parlementaire politiek, de constitutionele monarchie en de scheiding van kerk en staat. Hij richtte Nederland in.
Voor zijn vrienden, vrouw en kinderen bleef hij altijd: Thorbecke. Maar zijn huwelijk met zijn ‘Madonnaatje’ Adelheid Solger is een van de tederste romances van de negentiende eeuw geweest.
Met de jaren is Thorbecke een mythische figuur geworden, een monument. In de eerste volledige biografie sinds jaren brengt Remieg Aerts deze intrigerende staatsman tot leven, in een breed panorama van de politiek, wetenschap en cultuur van de negentiende eeuw. Voor onze tijd bepaalt hij opnieuw de ware betekenis van THORBECKE.

Remieg Aerts (1957) is hoogleraar Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en Politieke geschiedenis aan de Radboud Universiteit. Hij schreef eerder het viermaal bekroonde De letterheren(1997), boeken over Amsterdam in de negentiende eeuw (2006), en Het aanzien van de politiek (2009). Hij is coauteur van Omstreden democratie (2013), Land van kleine gebaren (2013) en In dit Huis. Twee eeuwen Tweede Kamer (2015).

Ook interessant



Erik de Lange genomineerd voor de longlist Libris Geschiedenis Prijs 2025

Erik de Lange genomineerd voor de longlist Libris Geschiedenis Prijs 2025

Met trots delen wij dat afgelopen zaterdag is bekendgemaakt dat Erik de Lange, auteur bij Uitgeverij Prometheus, met zijn boek De laatste dagen van Barbarije is genomineerd voor de longlist…

Lees verder >
‘Held in eigen verhaal’ van Iris Enthoven verschenen

‘Held in eigen verhaal’ van Iris Enthoven verschenen

Gisteren werd Held in eigen verhaal van Iris Enthoven feestelijk gelanceerd in de tuin van Prometheus, een bijzonder moment waarop vrienden, familie én helden uit het boek bijeenkwamen om te proosten. Afgelopen…

Lees verder >
De Groene Amsterdammer en NRC schrijven over ‘De laatste dagen van Barbarije’ van Erik de Lange

De Groene Amsterdammer en NRC schrijven over ‘De laatste dagen van Barbarije’ van Erik de Lange

Dit weekend verschenen er maar liefst twee recensies over De laatste dagen van Barbarije van Erik de Lange: Esha Guy Hadjadj schreef erover in De Groene Amsterdammer en Bart Funnekotter…

Lees verder >
‘Zwarte september’ van Sandro Veronesi en ‘ReinAard’ van Tom Lanoye in de top drie van HUMO

‘Zwarte september’ van Sandro Veronesi en ‘ReinAard’ van Tom Lanoye in de top drie van HUMO

Op de website van HUMO werden afgelopen weekend de tien beste boeken van 2025 tot nu toe bekendgemaakt. In de top drie pronkten twee, bij Uitgeverij Prometheus uitgegeven, boeken: Zwarte…

Lees verder >
Minidocumentaire over ‘Engelland’ van A.H.J. Dautzenberg uitgezonden bij Omroep Brabant

Minidocumentaire over ‘Engelland’ van A.H.J. Dautzenberg uitgezonden bij Omroep Brabant

Woensdag 18 juni werd er een minidocumentaire over de nieuwe roman Engelland van A.H.J. Dautzenberg uitgezonden bij Omroep Brabant. In een klein kwartier neemt Anton Dautzenberg de kijker mee naar…

Lees verder >
‘Schilfers’ van Lenny Peeters besproken in De Standaard der Letteren

‘Schilfers’ van Lenny Peeters besproken in De Standaard der Letteren

In april verscheen Schilfers van Lenny Peeters bij Uitgeverij Prometheus. Niet veel later verscheen er in De Standaard der Letteren een recensie geschreven door Bert van Raemdonck, die het boek…

Lees verder >
Recensie van ‘Een nieuw geluid’ van Gillis Dorleijn & Wiljan van den Akker in de Volkskrant

Recensie van ‘Een nieuw geluid’ van Gillis Dorleijn & Wiljan van den Akker in de Volkskrant

De dichter Sasja Janssen schreef afgelopen zaterdag een recensie over Een nieuw geluid van Gillis Dorleijn & Wiljan van den Akker in de Volkskrant. Ze verbleef ‘met plezier in het…

Lees verder >
Olivier van Beemen wint Brusseprijs 2025 met ‘Ondernemers in het wild’

Olivier van Beemen wint Brusseprijs 2025 met ‘Ondernemers in het wild’

Afgelopen zaterdag heeft onderzoeksjournalist Olivier van Beemen de Brusseprijs gewonnen met zijn boek Ondernemers in het wild. Deze prijs wordt sinds 2006 jaarlijks uitgereikt voor het beste journalistieke boek van…

Lees verder >