Vandaag verscheen in het NRC een lovende recensie voor De avant-gardisten, het nieuwe boek van Sjeng Scheijen. Recensent Bernard Hulsman noemt het: ‘Een indrukwekkend en tragisch verhaal over de opkomst en ondergang van de Russische avant-garde.’

In De avant-gardisten onderzoekt Scheijen de verhouding tussen de Russische avant-garde en de bolsjewieken die in 1917 onder leiding van Lenin de macht grepen in Rusland: ‘Nog altijd bestaat hierover het idee dat het Lenins regime de avant-garde omarmde en verhief tot staatskunst. Helemaal onwaar is dit niet, zo laat Scheijen lezen.’

De relatie is echter een stuk gecompliceerder: ‘Nooit eerder, en nooit meer daarna, kreeg zo’n uitzonderlijke groep kunstenaars hoge posities in de bureaucratie en de mogelijkheid om delen van het cultuurbeleid met serieuze volmachten naar hun hand te zetten’, schrijft Scheijen bijna enthousiast, Maar meteen maakt hij duidelijk dat het hier niet ging om idealisme maar een noodgreep. Eigenlijk zagen de bolsjewistische leiders niets in het futurisme.’

Scheijen romantiseert niets en schets – door het gebruik van tal van nieuwe bronnen – een geheel uniek beeld van deze verdwenen groep kunstenaars: ‘Toch ontbreken de minder aangename kanten van de avant-gardisten niet in indrukwekkende studie die vol staat met nieuwe details over de Russische avant-garde.’

U kunt het hele artikel hier teruglezen.


Over De avant-gardisten:

Rusland, oktober 1917. De bolsjewieken grijpen de macht. Rusland en de wereld zullen nooit meer hetzelfde zijn.

Vijf maanden na de revolutie benoemen de nieuwe machthebbers nu wereldberoemde kunstenaars als Kazimir Malevitsj, Vasili Kandinsky, Vladimir Tatlin en Marc Chagall op hoge ambtelijke posten in het zojuist gevormde ‘Volkscommissariaat van Verlichting’. Deze ‘avant-gardisten’ willen de straten en de pleinen, het onderwijs en uiteindelijk de mens zelf opnieuw vormgeven. De verbeelding aan de macht!

Maar de bolsjewieken hebben eigenlijk geen idee wie die door hen aangestelde hemelbestormers en dromers zijn, en de kunstenaars zelf zijn politiek volkomen naïef.

Al snel valt de coalitie tussen bolsjewieken en avant-gardisten uit elkaar. Terwijl de reputatie van deze radicale kunstenaars in Europa groeit, worden zij in de nieuwe Sovjetstaat gemarginaliseerd en onderdrukt. Sommigen emigreren naar Europa, anderen blijven en zinken langzaam weg in het moeras van Stalins terreurstaat.

De avant-gardisten is het eerste boek waarin deze verbijsterende geschiedenis in zijn geheel is beschreven. Gebruikmakend van een ongehoorde hoeveelheid dagboekfragmenten, brieven, memoires en belangrijke nieuwe archiefvondsten, brengt Sjeng Scheijen de dramatische, soms hartverscheurende verhalen van deze kunstenaars weergaloos tot leven.

Sjeng Scheijen (1972) is slavist en specialist Russische kunst van de vroege twintigste eeuw. Zijn biografie van Sergej Diaghilev werd wereldwijd geprezen, en belandde op de eindejaarslijsten van beste boeken van The New York Times, The New Yorker en The Sunday Times.

 

Ook interessant



‘Grace’ besproken in de Volkskrant en getipt in AD MEZZA

‘Grace’ besproken in de Volkskrant en getipt in AD MEZZA

Vorige week werd Grace van Paul Lynch getipt in AD MEZZA en besproken in de Volkskrant. In Grace beschrijft Paul Lynch de Grote Hongersnood in 19de-eeuws Ierland. Volgens Hans Bouman…

Lees verder >
‘Hogere machten’ van Joost de Vries op de shortlist van de Libris Literatuur Prijs 2025

‘Hogere machten’ van Joost de Vries op de shortlist van de Libris Literatuur Prijs 2025

Joost de Vries maakt met zijn vorig jaar verschenen roman Hogere machten kans op de Libris Literatuur Prijs 2025. Volgens de jury is Hogere machten ‘zonder twijfel, Joost de Vries’…

Lees verder >
‘Sprakeloos’ van Tom Lanoye op nummer 5 in de Boekentop 50 van NRC

‘Sprakeloos’ van Tom Lanoye op nummer 5 in de Boekentop 50 van NRC

  Sprakeloos van Tom Lanoye staat op de 5de plaats in de lijst van de beste 50 Nederlandstalige boeken van de 21ste eeuw. De lijst werd samengesteld door de boekenredactie…

Lees verder >
Een interview met Dick Veerman in Trouw

Een interview met Dick Veerman in Trouw

Afgelopen woensdag verscheen er in Trouw een interview met Dick Veerman, Foodlog-hoofdredacteur en auteur van Daarom zijn boeren boos. Zijn boek biedt een brede en ook historische analyse van de…

Lees verder >
Joris Van Bladel te gast bij OVT en in gesprek met Knack

Joris Van Bladel te gast bij OVT en in gesprek met Knack

Afgelopen zondag was Joris Van Bladel te gast bij OVT om te praten over zijn nieuwe boek Land van het grote sterven: Hoe Rusland de westerse logica tart. In de…

Lees verder >
Astrid Roemer op longlist van de International Booker Prize 2025

Astrid Roemer op longlist van de International Booker Prize 2025

Over de gekte van een vrouw, in het Engels verschenen als On a Woman’s Madness, van Astrid Roemer maakt kans op de International Booker Prize. De International Booker Prize is…

Lees verder >
Wouter van Oorschot over Bob Dylan

Wouter van Oorschot over Bob Dylan

Op 20 februari 2025 was de Nederlandse release van A Complete Unknown, een biografische dramafilm over Bob Dylan, geregisseerd door James Mangold. De film vertelt het verhaal van de jonge…

Lees verder >
‘We moeten ‘misschien’ blijven denken’ van Esther Jansma genomineerd voor Herman de Coninckprijs

‘We moeten ‘misschien’ blijven denken’ van Esther Jansma genomineerd voor Herman de Coninckprijs

Zojuist werd bekendgemaakt dat de dichtbundel We moeten ‘misschien’ blijven denken van Esther Jansma (1958-2025) is genomineerd voor de Herman de Coninckprijs. Deze prijs is de belangrijkste Vlaamse onderscheiding voor…

Lees verder >