Vijf ballen voor ‘Tussen drie plagen’ van Jaan Kross in NRC Handelsblad

NRC Handelsblad plaatste vandaag een uitgebreide recensie van Tussen drie plagen van Jaan Kross en beloonde het boek met vijf ballen. Deze historische roman speelt zich af in de zestiende eeuw, in wat nu Estland is, maar vroeger bekend stond als Lijfland en vertelt het leven van Balthasar Russow. Russow is een man die zich opwerkte uit een boerenmilieu en uitgroeide tot pastor in Tallinn en uiteindelijk bekend zou worden als auteur van de geschiedenis van Lijfland. Door de ogen van Russow beschrijft Kross de machtsstrijd tussen de grootmachten Rusland, Zweden en Polen, die constant strijden om Lijfland en zo hun machtspositie te vergroten. In deze strijd raakt Balthasar verwikkelt met alle gevolgen die daar bij horen. Tussen drie plagen is een roman vol intriges, avonturen, veldslagen, revoluties en verraad. Maar geeft bovenal een scherp psychologisch beeld van Balthasar Russow, die zijn leven lang blijft balanceren op het wankele koord tussen zijn eenvoudige Estische afkomst en zijn enorme ambities: een moderne man in een vroegmoderne tijd.

In het artikel van de NRC schrijft Michel Krielaars lovend over ‘de grandioze roman Tussen drie plagen van deze Nobelprijswaardige schrijver.’ Wat voor Krielaars dit boek zo bijzonder maakt is dat het niet echt een historische roman is. Krielaars schrijft: ‘Eerder is het een allegorie op het (over)leven in een klein Europees land dat eeuwenlang vermalen werd door de omringende grootmachten’. Doormiddel van biografische feiten weet Kross een levensecht beeld te schetsen van ‘de alles en iedereen doorziende Russow, aldus Krielaars. ‘Dit lijvige boek leest als een trein, biedt universele waarheden over collaboratie, verzet en conformisme, schittert in zijn rijke taal en beschrijvingen, openbaart de menselijke psyche in al zijn geledingen en vertelt ook nog eens een ontroerend, waargebeurd verhaalt.’

Klik hier om het volledige artikel te lezen.

Eerder verscheen er een stuk in Trouw.

Tussen drie plagen, een van de allermooiste historische romans ooit geschreven, speelt zich af in de zestiende eeuw, in wat tegenwoordig Estland is, maar toen Lijfland werd genoemd. Het boek vertelt het verhaal van Balthasar Russow, een man die werkelijk heeft bestaan; als zoon van een voerman werkte hij zich op tot dominee van de hoofdstedelijke Heilige Geestkerk en de eerste geschiedschrijver van zijn eigen land.
Terwijl Lijfland speelbal is van de grootmachten Rusland, Zweden en Polen, weet Balthasar zich door pure intelligentie en menselijk inzicht een steeds invloedrijkere positie in de stad te veroveren, maar zijn succes wekt ook afgunst op. Zal Balthasar de complotten die tegen hem worden gesmeed weten te weerstaan?
Tussen drie plagen is een schitterende roman, bomvol intriges, avonturen, veldslagen, revoluties en verraad, waarin een pestepidemie een permanent dreigend gevaar is, en de wraak van God een voor ieder alledaagse realiteit. Maar bovenal geeft het een magnifiek psychologisch beeld van Balthasar Russow, die zijn leven lang zal blijven balanceren op het wankele koord tussen zijn eenvoudige Estische afkomst en zijn enorme ambities: een moderne man in een vroegmoderne tijd.

Jaan Kross (1920-2007) startte zijn literaire carrière in de jaren vijftig na zijn terugkeer uit Siberië, waar hij acht jaar gedwongen woonde. Na zijn ballingschap specialiseerde hij zich in het genre van de historische roman. Kross wordt algemeen gezien als de grootste Estische schrijver van de twintigste eeuw.