Vijf sterren voor ‘Tussen drie plagen’ in de Volkskrant: ‘een meesterwerk in een prachtige vertaling’

De Volkskrant plaatste zaterdag een uitgebreide recensie van Tussen drie plagen van Jaan Kross en beloonde het boek met vijf sterren. Deze historische roman speelt zich af in de zestiende eeuw, in wat nu Estland is, maar vroeger bekend stond als Lijfland en vertelt het leven van Balthasar Russow. Russow is een man die zich opwerkte uit een boerenmilieu en uitgroeide tot pastor in Tallinn en uiteindelijk bekend zou worden als auteur van de geschiedenis van Lijfland. Door de ogen van Russow beschrijft Kross de machtsstrijd tussen de grootmachten Rusland, Zweden en Polen, die constant strijden om Lijfland en zo hun machtspositie te vergroten. In deze strijd raakt Balthasar verwikkeld met alle gevolgen die daar bij horen. Tussen drie plagen is een roman vol intriges, avonturen, veldslagen, revoluties en verraad. Maar geeft bovenal een scherp psychologisch beeld van Balthasar Russow, die zijn leven lang blijft balanceren op het wankele koord tussen zijn eenvoudige Estische afkomst en zijn enorme ambities: een moderne man in een vroegmoderne tijd.

In de recensie van de Volkskrant schrijft Arthur Langeveld vol lof over Kross’ Tussen drie plagen. Langeveld beschrijft hoe een historische roman een nauw koord moet bewandelen die zeer weinig schrijvers weten te bewandelen. Echter, Langeveld oordeelt dat Jaan Kross dit doet als geen ander. Niet door de gevaren te vermijden, maar door naar een hoger niveau te dragen. Tussen drie plagen is ‘een historische roman boordevol avonturen, historische informatie, couleur locale, verwijzingen naar de eigen tijd […], met een hoofdpersoon die echt heeft bestaan en uit wiens werken ruim wordt geciteerd.’ Met zijn beschrijvende, barokke stijl legt Kross moeiteloos morele dillema’s voor zijn karakters in tijden van crisis, aldus Langeveld. Dit thema en de bijhorende crisis zijn niet nieuw, ‘maar Jaan Kross heeft er een geweldige roman van gemaakt die zo levensecht is dat je al gauw vergeet dat je een historische roman leest.’ Met de meesterhand van Koss strooit hij een overvloed over de lezer die resulteert in een overrompelende roman, en beoordeelt Langeveld de vertaling van Frans van Nes en Jesse Niemeijer doet daar niet voor onder.

Klik hier om de volledige recensie te lezen.

Eerder kende NRC Handelsblad al vijf ballen toe en werd Tussen drie plagen besproken in Trouw.

‘Dit lijvige boek leest als een trein, biedt universele waarheden over collaboratie, verzet en conformisme, schittert in zijn rijke taal en beschrijvingen, openbaart de menselijke psyche in al zijn geledingen en vertelt ook nog eens een ontroerend, waargebeurd verhaalt.’ NRC Handelsblad •••••

Tussen drie plagen, een van de allermooiste historische romans ooit geschreven, speelt zich af in de zestiende eeuw, in wat tegenwoordig Estland is, maar toen Lijfland werd genoemd. Het boek vertelt het verhaal van Balthasar Russow, een man die werkelijk heeft bestaan; als zoon van een voerman werkte hij zich op tot dominee van de hoofdstedelijke Heilige Geestkerk en de eerste geschiedschrijver van zijn eigen land.
Terwijl Lijfland speelbal is van de grootmachten Rusland, Zweden en Polen, weet Balthasar zich door pure intelligentie en menselijk inzicht een steeds invloedrijkere positie in de stad te veroveren, maar zijn succes wekt ook afgunst op. Zal Balthasar de complotten die tegen hem worden gesmeed weten te weerstaan?
Tussen drie plagen is een schitterende roman, bomvol intriges, avonturen, veldslagen, revoluties en verraad, waarin een pestepidemie een permanent dreigend gevaar is, en de wraak van God een voor ieder alledaagse realiteit. Maar bovenal geeft het een magnifiek psychologisch beeld van Balthasar Russow, die zijn leven lang zal blijven balanceren op het wankele koord tussen zijn eenvoudige Estische afkomst en zijn enorme ambities: een moderne man in een vroegmoderne tijd.

Jaan Kross (1920-2007) startte zijn literaire carrière in de jaren vijftig na zijn terugkeer uit Siberië, waar hij acht jaar gedwongen woonde. Na zijn ballingschap specialiseerde hij zich in het genre van de historische roman. Kross wordt algemeen gezien als de grootste Estische schrijver van de twintigste eeuw.