‘Als een meeuw op de golven’ van Madelon de Keizer krijgt vijf ballen in NRC
Als een meeuw op de golven, de biografie die Madelon de Keizer schreef over dichter Albert Verwey, heeft in NRC Handelsblad de volle vijf ballen ontvangen. Verwey was een van de vaandeldragers van de Tachtigers: strijdbaar, maatschappelijk geëngageerd en zeer productief. Hoewel hij tegenwoordig in besprekingen vaak in de schaduw van zijn dichtbroeder Willem Kloos wordt geplaatst, werd hij tegen het einde van zijn carrière door zijn tijdgenoten beschouwd als een echte Dichter des Vaderlands. Zoals recensent Atte Jongstra het verwoordt: ‘bij Verweys overlijden klonk niet een loftrompet, maar blies een heel koperorkest zijn glorie.’
Jongstra is dan ook verheugd met het werk van De Keizer, een ‘werkelijk voorbeeldige biografie’. Hij prijst De Keizers verrassende keuze om Verweys persoon niet aan de hand van een chronologisch verhaal te schilderen, maar middels een serie afzonderlijke hoofdstukken, waarin hij wordt afgezet tegen voor hem invloedrijke tijdgenoten. De recensent noemt De Keizers aandacht voor Verwey ‘maatschappelijk’ en ‘rivierbreed’. Door Verwey resoluut in zijn eigen tijd te plaatsen, verschaft zij de dichter sociaal en filosofisch reliëf. ‘Fascinerend is wat Madelon de Keizer vertelt over het internationale karakter van Verweys opvatting van het dichterschap,’ schrijft Jongstra. ‘Schitterend bijvoorbeeld hoe ze laat zien hoe het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog Verwey doet koorddansen.’
Al met al is Als een meeuw op de golven volgens Jongstra ‘inventief, prikkelend, spannend en verbijsterend erudiet’. Een biografie die meer dan gerechtvaardigd is dus, en de volle vijf ballen verdient.
Klik hier om de recensie in NRC te lezen.
Over Als een meeuw op de golven:
Nog geen zeventien jaar oud was de Amsterdamse hbs’er Albert Verwey toen hij debuteerde met het gedicht ‘De Roze’ in een gerespecteerd literair tijdschrift. Kort daarna werd hij met Willem Kloos een van meest bewonderde vaandeldragers van de Beweging van Tachtig. Maar hij ontwikkelde zich snel. Na zijn breuk met Kloos in 1888 werd Verwey een strijdbaar dichter en literatuurcriticus, die uiteindelijk in de jaren dertig van de twintigste eeuw erkenning kreeg als een ‘waarlijk nationaal figuur’ en een schepper van waarden: een Dichter des Vaderlands!
Cultuurhistoricus Madelon de Keizer verdiepte zich in Verweys unieke en zeer omvangrijke archief en las de duizenden brieven die hij met beroemde tijdgenoten in binnen- en buitenland wisselde. Als een meeuw op de golven beschrijft zijn veelomvattende leven en werk aan de hand van zijn liefde voor zijn vrouw Kitty van Vloten en zijn vriendschap met de schilder Jan Veth, zijn hartsvriend en latere vijand Willem Kloos, zijn moeizame relatie met Lodewijk van Deyssel, zijn beroemde Duitse dichtersvriend Stefan George, zijn ‘pupil’ P.N. van Eyck en zijn bewonderaar Maurits Uyldert.
Uit deze eerste moderne biografie van Verwey komt een dichter en criticus naar voren wiens werk de grote veranderingen in de wereld van zijn tijd reflecteerde. Net als Huizinga toonde Verwey zich in de jaren dertig een sterk geëngageerd intellectueel. Zijn dichterschap blijkt ook nu nog actueel.
Madelon de Keizer (1948) is cultuurhistoricus en was verbonden aan het NIOD. Zij promoveerde cum laude in Leiden en publiceerde veel over de Nederlandse geschiedenis in de twintigste eeuw. Van haar hand verschenen onder meer De dochter van een gazan. Carry van Bruggen en de Nederlandse samenleving 1900-1930 (2006) en Frans Goedhart, journalist en politicus (1904-1990). Een biografie (2012).
Over Frans Goedhart, journalist en politicus (1904-1990):
‘De Keizer weet in haar biografie de onstuimige persoonlijkheid van Goedhart fraai tot leven te wekken.’ Vrij Nederland ****
‘Levendige biografie.’ de Volkskrant
