Vandaag verscheen er in Historisch Nieuwsblad een mooie bespreking van het recent verschenen boek van econoom Bas van Bavel, De onzichtbare hand. De onzichtbare hand stelt dat het idee dat onze markteconomie een onmisbare voorwaarde is voor welvaart en rechtstaat een sprookje is. Van Bavel toont dit aan door de abstracte beweringen van de economen genadeloos aan de historische werkelijkheid te toetsen. Hij illustreert dit aan de hand van voorbeelden uit de vroegmiddeleeuwse bloeitijd van Irak, de Italiaanse steden ten tijde van de Renaissance en de Gouden Eeuw van Antwerpen en Amsterdam.

Volgens journalist Rob Hartmans bestaat er een grote behoefte om de geschiedenis te zien als een opgaande lijn. ‘Alle oorlogen, genociden en dictaturen ten spijt is de mensheid er nu per saldo beter aan toe dan bijvoorbeeld 200 jaar geleden.’ Volgens Van Bavel is dit echter een fabel. De econoom ontkent de technologische ontwikkeling en de toename van de welvaart absoluut niet, maar ‘het idee dat de wereld steeds vrijer en gelijker wordt is volgens hem een illusie,’ legt Hartmans uit.

Ondanks de toenemende welvaart, zal er volgens Van Bavel ongelijkheid in politieke macht macht ontstaan, net als in het verleden. ‘Er ontstonden […] rijke elites die de politieke macht naar zich toe begonnen te trekken. Dit gaf hun de mogelijkheid de spelregels te wijzigen, waardoor de ongelijkheid steeds groter werd en de economische ontwikkeling stagneerde.’ Van Bavel merkt op dat dit patroon ook zichtbaar begint te worden in de westerse economieën. ‘[Dit] zal grote gevolgen hebben voor de democratische rechtsstaat.’

Lees hier de volledige bespreking in Historisch Nieuwsblad.

Eerder verscheen er een vijf sterren-recensie in NRC en interviews met Bas van Bavel in TrouwAlgemeen Dagblad en de Volkskrant.


Over De onzichtbare hand:

Het is een sprookje dat onze markteconomie een onmisbare voorwaarde voor welvaart en rechtsstaat is. Dat weet de internationaal gezaghebbende Nederlandse economisch historicus Bas van Bavel onweerlegbaar aan te tonen. Hij toetst de abstracte beweringen van de economen genadeloos aan de historische werkelijkheid. De vrije markt, die aanvankelijk breed werd omarmd, blijkt na enige tijd de welvaartsgroei juist te remmen: nieuwe economische elites veroveren met hun rijkdom politieke en juridische macht en sluiten nieuwkomers buiten. De ongelijkheid neemt toe, investeringen nemen af. Zo ging het tijdens de vroegmiddeleeuwse bloeitijd van Irak, in de Italiaanse steden ten tijde van de Renaissance, en ook in de Gouden Eeuw van Antwerpen en Amsterdam. En in onze tijd zal het niet anders zijn. Door ons vast te ketenen aan het Angelsaksische marktmodel hebben we onze eigen mogelijkheden om een neergaande cyclus te stuiten ernstig beknot.

Bas van Bavel (1964), opgeleid als historicus, is faculteitshoogleraar transities van economie en samenleving aan de Universiteit Utrecht. Hij schreef het boek Manors and Markets, over de sociaal-economische geschiedenis van de Nederlanden in de Middeleeuwen, en talrijke artikelen over marktontwikkeling, ongelijkheid en welvaartsgroei, meestal vanuit een langetermijnperspectief. Daarnaast geeft hij leiding aan Instituties voor Open Samenlevingen, een van de multidisciplinaire speerpunten van de Universiteit Utrecht.

Over The Invisible Hand:

‘Zijn terugblik op de wereldgeschiedenis levert een verrassend actueel boek op en een handleiding voor onze toekomst. (…) Bas van Bavel (…) beschrijft in een gedegen, doorwrocht en uitstekend gedocumenteerd boek hoe sterke beschavingen en samenlevingen ontstaan.’
Frank van den Heuvel in Christen Democratische Verkenningen

‘This a beautifully written book, easy to read, which makes it adequate for a wide audience. Above all, it is an original and intellectually challenging piece of scholarly work that breaks new historical grounds.’
Stefano Zamagni in Journal of Economics

‘Van Bavel verdiept met zijn boek het huidige politieke debat en verdient het ook gelezen te worden door al diegenen die de voordelen van de liberale democratie, handelsliberalisering, globalisering en de Europese toenadering koesteren.’
Ton Lansink in Clingendael Spectator

‘[Van Bavel schetst] een verhaal van opkomst en neergang waarin, net als in de Griekse tragedies, de elementen die de hoofdrolspelers grootsheid brachten hen uiteindelijk ook in de afgrond doen storten.’
Branko Milanović, auteur van Wereldwijde ongelijkheid

Ook interessant



Mirthe van Doornik geïnterviewd in Het Parool

Mirthe van Doornik geïnterviewd in Het Parool

Afgelopen dinsdag verscheen een interview met Mirthe van Doornik in Het Parool, naar aanleiding van haar nieuwe roman Een tafel bij het raam. Ze vertelt over haar ervaring met long…

Lees verder >
Deepti Kapoor en Esther Verhoef in de VN Detective & Thrillergids

Deepti Kapoor en Esther Verhoef in de VN Detective & Thrillergids

Onlangs verscheen de VN Detective & Thrillergids met onder andere een waardering van vier sterren voor Kapoors Tijd van zonde en vijf sterren voor Verhoefs Alter ego.  Volgens VN is Tijd…

Lees verder >
★★★★ en ★★★★★ voor Yuerans ‘De spijker’

★★★★ en ★★★★★ voor Yuerans ‘De spijker’

Afgelopen zaterdag ontving Zhang Yuerans De spijker vier sterren in de Volkskrant. Yueran wordt geprezen om haar treffende beeldspraak en het geleidelijk omcirkelen van het thema, een stijl kenmerkend voor…

Lees verder >
★★★★ voor Willem Melchings ‘De zelfdenker’ in NRC

★★★★ voor Willem Melchings ‘De zelfdenker’ in NRC

Afgelopen vrijdag verscheen een recensie met vier ballen voor Willem Melchings De zelfdenker in NRC. In de recensie wordt inhoudelijk ingegaan op het gedachtegoed van Karel van het Reve en Melchings…

Lees verder >
Herman Tjeenk Willink te gast bij Buitenhof

Herman Tjeenk Willink te gast bij Buitenhof

Herman Tjeenk Willink was afgelopen zondag te gast bij Buitenhof om zijn nieuwe boek Het Tij tegen te bespreken. In de uitzending uit en onderbouwt de oud-politicus zijn zorgen over…

Lees verder >
Frits van Oostrom presenteert ‘De Reynaert’ bij afscheid van Universiteit Utrecht

Frits van Oostrom presenteert ‘De Reynaert’ bij afscheid van Universiteit Utrecht

Afgelopen vrijdag verscheen De Reynaert. Leven met een middeleeuws meesterwerk van Frits van Oostrom en nam hij tevens afscheid als universiteitshoogleraar van de Universiteit Utrecht. In totaal was Van Oostrom…

Lees verder >
Ruud Koopmans te gast op NPO Radio 1

Ruud Koopmans te gast op NPO Radio 1

Afgelopen zondag was Ruud Koopmans te gast bij WNL In de kantine op NPO Radio 1, naar aanleiding van zijn nieuwste boek De asielloterij. In de uitzending pleit hij voor…

Lees verder >
★★★★ in Trouw voor Rob Vreekens ‘Een heidens karwei’

★★★★ in Trouw voor Rob Vreekens ‘Een heidens karwei’

Vorige week woensdag ontving Een heidens karwei van Rob Vreeken een lovende recensie met maar liefst vier sterren in Trouw. Een week eerder besprak Vreeken het boek in zijn bijbehorende…

Lees verder >