Interview Gabri van Tussenbroek in Trouw: ‘De geschiedenis ligt hier op straat.’

Afgelopen zaterdag verscheen er een interview met Gabri van Tussenbroek in Trouw Letter & Geest. Hij vertelt in het interview over zijn recent verschenen boek Amsterdam en de Nachtwacht, dat gaat over de personen die staan afgebeeld op Rembrandts beroemde schilderij.

‘Over kapitein Frans Banninck Cocq en luitenant Willem van Ruytenburch, de twee figuren op de voorgrond, weten we bijna alles. Wat valt er dan nog over te schrijven? Die vraag heb ik mezelf ook gesteld,’ aldus Van Tussenbroek. ‘Wat me zo intrigeerde waren die andere figuren op het doek. Laat ik nou eens vertellen, bedacht ik, wie dat waren, waar ze woonden, wat hun beroep was en hoe rijk ze waren. Maar ook wilde ik kijken naar hun rol in de stad, zodat je een beeld krijgt hoe het er toen aan toe ging in Amsterdam.’

Van Tussenbroek vertelt ook over de schimmige kant van sommige afgebeelden. ‘Het was de koloniale tijd en op de Nachtwacht staan alleen maar witte rijke mannen. Het is bij uitstek het symbool van de VOC-mentaliteit en Hollands Glorie en uitgegroeid tot ons ultieme kunstewerk, dat elke scholier moet hebben gezien. Moet elk schoolkind hier nog wel naar toe, nu die symbolen de laatste tijd steeds meer ter discussie staan? Ik hoop dat mijn boek er in ieder geval toe bijdraagt dat mensen er met kritische ogen naar kijken. En ook beseffen wat ze níet zien op dit schilderij.’

Lees het volledige interview hier terug.

Weinig Nederlandse schilderijen zijn zo bekend als Rembrandts Nachtwacht. Tientallen miljoenen mensen hebben het schilderij in de Eregalerij van het Rijksmuseum met eigen ogen aanschouwd. Ontelbare miljoenen anderen kennen het uit tijdschriften, van tv, internet of koekblikken. Sommigen weten dat de Nachtwacht niet de officiële naam van het schilderij is, en een enkeling kent de naam van kapitein Frans Banninck Cocq, die zich samen met luitenant Willem van Ruytenburch gereedmaakt om er met zijn compagnie op uit te trekken.

Maar waarom besloten zeventien mannen zich rond 1640 door Rembrandt van Rijn te laten vereeuwigen en wie waren zij? Wat waren hun lotgevallen en hoe verhielden zij zich tot elkaar? En wat voor stad was Amsterdam, op het moment dat de hoofdrolspelers zich met enkele streken van de kwast lieten vastleggen en daarmee onbewust maar definitief de geschiedenis ingingen als onlosmakelijk onderdeel van de Nederlandse identiteit?

Gabri van Tussenbroek vertelt in de hem zo kenmerkende stijl over de stad van Rembrandt, in de tijd dat deze zijn meesterwerk schiep. Een werk dat was voorbestemd om het beroemdste schilderij van Nederland te worden.

Gabri van Tussenbroek (1969) is bouwhistoricus bij Monumenten en Archeologie van de gemeente Amsterdam en hoogleraar stedelijke identiteit en monumenten, in het bijzonder van de stad Amsterdam, aan de UvA. Eerder schreef hij onder andere Amsterdam in 1597. Kroniek van een cruciaal jaar (2009, tiplijst ako Literatuurprijs) en De Toren van de Gouden Eeuw (2017, shortlist Libris Geschiedenisprijs).

Over De toren van de Gouden Eeuw:

‘Van Tussenbroek vervlecht knap grote en kleine verhalen.’

Trouw

‘Een uitstekend gedocumenteerde reconstructie en een heerlijke blik op de mores in wat destijds ’s werelds belangrijkste stad was.’

Elsevier ****

‘Goed geschreven, creatieve aanpak, boeiend en informatief. Het bijzondere van het boek van Van Tussenbroek is dat de Nieuwe Kerk, de brand en het ideaal van burgemeester Backer een verhaallijn met talrijke lusjes vormen.’

Nederlands Dagblad

‘Op een knappe manier verbindt Van Tussenbroek een lokale kwestie met de grote gebeurtenissen van die tijd. (…) Van Tussenbroek geeft in zijn boek een prachtig beeld van de regentencultuur in Amsterdam in de zeventiende eeuw.’

Reformatorisch Dagblad

‘Lezenswaardige, prettig geschreven en leerzame beschrijving over een boeiende episode in de geschiedenis van Amsterdam.’

maandblad Amstelodamum