Joop van den Berg bij Buitenhof

Gisteren was Joop van den Berg te gast bij Buitenhof om te praten over Zeventig jaar zoeken naar het compromis. Dit nieuwe standaardwerk over de naoorlogse parlementaire geschiedenis van Nederland, dat hij samen met Bert van den Braak schreef, laat zien hoe de opeenvolgende regeringen sinds 1946 zijn omgegaan met de nooit stilstaande gemoederen van de samenleving, en hoe zij steeds weer voor het compromis kozen. Het is een vervolg op Van den Bergs eerdere werk, De eerste honderdvijftig jaar, dat hij schreef met J.J. Vis.

In het gesprek beschreef Van den Berg hoe Nederlanders in de afgelopen zeventig jaar zijn verworden van een ‘volgzaam en gezagsgetrouw volkje’ naar ‘mondige en kritische’ burgers. Ook werd hij gevraagd hedendaagse politici te vergelijken met die van zeventig jaar geleden. Hierop typeerde hij de politici van vandaag als jonger en minder ervaren, maar retorisch begaafder en voorzien van veel meer kennis. Desalniettemin zijn ook zij nog steeds gebonden aan het eeuwige compromis, de ‘breed aanvaarde remise’ – misschien zelfs meer dan ooit.

Benieuwd naar Van den Bergs inzichten in de politieke cultuur en de rol van de grondwet in Nederland? Bekijk het volledige fragment hier.

Bert van den Braak was onlangs te gast bij Het Politieke Boek op NPO Politiek, dat een volledige aflevering wijdde aan het boek. De uitzending is hier terug te kijken.

Meer over Zeventig jaar zoeken naar het compromis:

Het Nederlandse parlement, de Tweede Kamer in het bijzonder, heeft sinds het nieuwe begin in 1946 steeds meebewogen met de gemoedsbewegingen in de natie: heen en weer tussen samenwerking en polarisatie, tussen vernieuwingsdrang en verlangen naar behoud.
Al die zeventig jaren sinds 1946 was het parlement de centrale arena van een grote diversiteit aan politieke tegenstellingen en conflicten. Tegelijk vormde het de nationale marktplaats, waar de vele en diverse maatschappelijke belangen werden gewogen, verhandeld en verruild, soms genegeerd. Zo nodig echter stelde het parlement zich ook in gesloten front teweer tegen pogingen zijn gezag te kleineren of beschadigen.
Zeventig jaar zoeken naar het compromis is het verhaal van de Nederlandse naoorlogse democratie, waarin de wedstrijd zelden eindigde in overwinning of verlies maar meestal in breed aanvaarde remise.
De parlementaire historici B.H. van den Braak en J.Th.J. van den Berg hebben met hun beschrijving van zeventig naoorlogse jaren van parlementaire geschiedenis het werk voortgezet dat Van den Berg samen met J.J. Vis was begonnen in De eerste honderdvijftig jaar. Parlementaire geschiedenis van Nederland deel I 1796-1946.

B.H. van den Braak (1958) is historicus en als senior onderzoeker verbonden aan het Parlementair Documentatie Centrum van de Universiteit Leiden en het Montesquieu Instituut, en is tevens beheerder van de website Parlement & Politiek. In 1998 is hij gepromoveerd op een proefschrift over de ontwikkelingsgeschiedenis van de Eerste Kamer vanaf haar instelling in 1815.
J.Th.J. van den Berg (1941) was, na een loopbaan in de journalistiek, onder meer hoogleraar Nederlandse politiek en parlementaire geschiedenis aan de Universiteit Leiden en hoogleraar parlementair stelsel aan de Universiteit Maastricht. Van 1992 tot 1996 was hij lid van de Eerste Kamer voor de PvdA, het laatste jaar als fractievoorzitter.

Over De eerste honderdvijftig jaar. Parlementaire geschiedenis van Nederland deel I 1796-1946:

‘Prettig is dat beide auteurs ondanks de 150 jaar parlementaire geschiedenis die zij dienden te beschrijven, toch ruimte hebben weten in te bouwen voor analyserende reflecties. (…) Ze scheiden helder hoofd- en bijzaken.’
NRC Handelsblad

‘Hun journalistieke herkomst niet verloochenend schrijven de auteurs soepel en als ware vertellers.’
Het Parool