Gisteren was Joop van den Berg te gast bij Buitenhof om te praten over Zeventig jaar zoeken naar het compromis. Dit nieuwe standaardwerk over de naoorlogse parlementaire geschiedenis van Nederland, dat hij samen met Bert van den Braak schreef, laat zien hoe de opeenvolgende regeringen sinds 1946 zijn omgegaan met de nooit stilstaande gemoederen van de samenleving, en hoe zij steeds weer voor het compromis kozen. Het is een vervolg op Van den Bergs eerdere werk, De eerste honderdvijftig jaar, dat hij schreef met J.J. Vis.

In het gesprek beschreef Van den Berg hoe Nederlanders in de afgelopen zeventig jaar zijn verworden van een ‘volgzaam en gezagsgetrouw volkje’ naar ‘mondige en kritische’ burgers. Ook werd hij gevraagd hedendaagse politici te vergelijken met die van zeventig jaar geleden. Hierop typeerde hij de politici van vandaag als jonger en minder ervaren, maar retorisch begaafder en voorzien van veel meer kennis. Desalniettemin zijn ook zij nog steeds gebonden aan het eeuwige compromis, de ‘breed aanvaarde remise’ – misschien zelfs meer dan ooit.

Benieuwd naar Van den Bergs inzichten in de politieke cultuur en de rol van de grondwet in Nederland? Bekijk het volledige fragment hier.

Bert van den Braak was onlangs te gast bij Het Politieke Boek op NPO Politiek, dat een volledige aflevering wijdde aan het boek. De uitzending is hier terug te kijken.


Meer over Zeventig jaar zoeken naar het compromis:

Het Nederlandse parlement, de Tweede Kamer in het bijzonder, heeft sinds het nieuwe begin in 1946 steeds meebewogen met de gemoedsbewegingen in de natie: heen en weer tussen samenwerking en polarisatie, tussen vernieuwingsdrang en verlangen naar behoud.
Al die zeventig jaren sinds 1946 was het parlement de centrale arena van een grote diversiteit aan politieke tegenstellingen en conflicten. Tegelijk vormde het de nationale marktplaats, waar de vele en diverse maatschappelijke belangen werden gewogen, verhandeld en verruild, soms genegeerd. Zo nodig echter stelde het parlement zich ook in gesloten front teweer tegen pogingen zijn gezag te kleineren of beschadigen.
Zeventig jaar zoeken naar het compromis is het verhaal van de Nederlandse naoorlogse democratie, waarin de wedstrijd zelden eindigde in overwinning of verlies maar meestal in breed aanvaarde remise.
De parlementaire historici B.H. van den Braak en J.Th.J. van den Berg hebben met hun beschrijving van zeventig naoorlogse jaren van parlementaire geschiedenis het werk voortgezet dat Van den Berg samen met J.J. Vis was begonnen in De eerste honderdvijftig jaar. Parlementaire geschiedenis van Nederland deel I 1796-1946.

B.H. van den Braak (1958) is historicus en als senior onderzoeker verbonden aan het Parlementair Documentatie Centrum van de Universiteit Leiden en het Montesquieu Instituut, en is tevens beheerder van de website Parlement & Politiek. In 1998 is hij gepromoveerd op een proefschrift over de ontwikkelingsgeschiedenis van de Eerste Kamer vanaf haar instelling in 1815.
J.Th.J. van den Berg (1941) was, na een loopbaan in de journalistiek, onder meer hoogleraar Nederlandse politiek en parlementaire geschiedenis aan de Universiteit Leiden en hoogleraar parlementair stelsel aan de Universiteit Maastricht. Van 1992 tot 1996 was hij lid van de Eerste Kamer voor de PvdA, het laatste jaar als fractievoorzitter.

Over De eerste honderdvijftig jaar. Parlementaire geschiedenis van Nederland deel I 1796-1946:

‘Prettig is dat beide auteurs ondanks de 150 jaar parlementaire geschiedenis die zij dienden te beschrijven, toch ruimte hebben weten in te bouwen voor analyserende reflecties. (…) Ze scheiden helder hoofd- en bijzaken.’
NRC Handelsblad

‘Hun journalistieke herkomst niet verloochenend schrijven de auteurs soepel en als ware vertellers.’
Het Parool

Ook interessant



Uitgeverij Prometheus standaard afbeelding

Erik de Lange genomineerd voor de longlist Libris Geschiedenis Prijs 2025

Met trots delen wij dat afgelopen zaterdag is bekendgemaakt dat Erik de Lange, auteur bij Uitgeverij Prometheus, met zijn boek De laatste dagen van Barbarije is genomineerd voor de longlist…

Lees verder >
‘Held in eigen verhaal’ van Iris Enthoven verschenen

‘Held in eigen verhaal’ van Iris Enthoven verschenen

Gisteren werd Held in eigen verhaal van Iris Enthoven feestelijk gelanceerd in de tuin van Prometheus, een bijzonder moment waarop vrienden, familie én helden uit het boek bijeenkwamen om te proosten. Afgelopen…

Lees verder >
Uitgeverij Prometheus standaard afbeelding

De Groene Amsterdammer en NRC schrijven over ‘De laatste dagen van Barbarije’ van Erik de Lange

Dit weekend verschenen er maar liefst twee recensies over De laatste dagen van Barbarije van Erik de Lange: Esha Guy Hadjadj schreef erover in De Groene Amsterdammer en Bart Funnekotter…

Lees verder >
‘Zwarte september’ van Sandro Veronesi en ‘ReinAard’ van Tom Lanoye in de top drie van HUMO

‘Zwarte september’ van Sandro Veronesi en ‘ReinAard’ van Tom Lanoye in de top drie van HUMO

Op de website van HUMO werden afgelopen weekend de tien beste boeken van 2025 tot nu toe bekendgemaakt. In de top drie pronkten twee, bij Uitgeverij Prometheus uitgegeven, boeken: Zwarte…

Lees verder >
Uitgeverij Prometheus standaard afbeelding

Minidocumentaire over ‘Engelland’ van A.H.J. Dautzenberg uitgezonden bij Omroep Brabant

Woensdag 18 juni werd er een minidocumentaire over de nieuwe roman Engelland van A.H.J. Dautzenberg uitgezonden bij Omroep Brabant. In een klein kwartier neemt Anton Dautzenberg de kijker mee naar…

Lees verder >
‘Schilfers’ van Lenny Peeters besproken in De Standaard der Letteren

‘Schilfers’ van Lenny Peeters besproken in De Standaard der Letteren

In april verscheen Schilfers van Lenny Peeters bij Uitgeverij Prometheus. Niet veel later verscheen er in De Standaard der Letteren een recensie geschreven door Bert van Raemdonck, die het boek…

Lees verder >
Recensie van ‘Een nieuw geluid’ van Gillis Dorleijn & Wiljan van den Akker in de Volkskrant

Recensie van ‘Een nieuw geluid’ van Gillis Dorleijn & Wiljan van den Akker in de Volkskrant

De dichter Sasja Janssen schreef afgelopen zaterdag een recensie over Een nieuw geluid van Gillis Dorleijn & Wiljan van den Akker in de Volkskrant. Ze verbleef ‘met plezier in het…

Lees verder >
Olivier van Beemen wint Brusseprijs 2025 met ‘Ondernemers in het wild’

Olivier van Beemen wint Brusseprijs 2025 met ‘Ondernemers in het wild’

Afgelopen zaterdag heeft onderzoeksjournalist Olivier van Beemen de Brusseprijs gewonnen met zijn boek Ondernemers in het wild. Deze prijs wordt sinds 2006 jaarlijks uitgereikt voor het beste journalistieke boek van…

Lees verder >