Vandaag verscheen een artikel in Vrij Nederland over het nieuwe boek van Bas Heijne: Mens/Onmens. Carel Peeters bespreekt het essay uitgebreid en prijst de manier waarop Heijne de lezer uitdaagt en confronteert met zijn of haar eigen vooringenomenheid en zelfgenoegzaamheid. Ondanks onze verlichte idealen staan wij egoïstisch en vol vooroordelen in de samenleving:

‘Met name in het derde en laatste deel van Mens/onmens weet Heijne een laag in de menselijke geest aan te boren waar het niet prettig toeven is. Daar bevindt zich alles waardoor we ons primair laten leiden, ook wie denkt dat hij altijd rationeel te werk gaat. Hoezeer we ook kinderen van de rationele Verlichting zijn, de ‘nieuwe kennis over onze biologie heeft ons laten zien dat wij allesbehalve rationele wezens zijn, dat wij vaak impulsief denken, veel te snel ons oordeel klaar hebben en propvol vooroordelen zitten.’

Heijne propageert een nieuwe houding tegenover politiek en maatschappij, en illustreert deze aan de hand van de Bergrede: ‘Een tekst waarin Jezus ‘lijkt te zeggen dat een mens die het zichzelf niet werkelijk moeilijk maakt, niet tegen zijn eigen aandriften durft in te gaan, die zijn eigen opvattingen, zelfs zijn eigen “identiteit”, niet wil bevragen, niet echt een waardevol leven leidt – niet echt een mens is, eerder een onmens.’

Hier is Heijne volgens Peeters in topvorm: ‘Dan is het bij elke alinea alsof Heijne een schop in je hoofd steekt om het zaakje daar eens flink om te spitten. Hij heeft het dan over de vraag of er een manier is om de tegenstellingen die hij zojuist heeft beschreven en geanalyseerd, te overbruggen (…) Heijne bereikt in het laatste deel van Mens/onmens grote hoogte wanneer hij, nadat hij het doodlopende wij-zij-denken heeft besproken, bij de Bergrede uitkomt. Daarin vraagt Jezus om een zeker ‘zelfverlies’ – om het opzoeken van de vijand, om het enigszins loslaten van de eigen identiteit, om het poreus maken van de eigen identiteit – waarmee ruimte wordt gemaakt voor anderen, voor die ‘zij.’’

U leest het hele artikel hier terug.


Over Mens/Onmens:

Wat is waar – wat de feiten je vertellen of wat je wilt geloven?

Wie ben je – een vrij individu, of zoek je houvast in de groep tegen de rest?

Steeds beter weten we hoe de mens in elkaar steekt. We weten waarom we geneigd zijn in hokjes te denken, waarom we liever verbroederen met mensen die op ons lijken dan met vreemden. En ook hoe gemakkelijk mensen gemanipuleerd kunnen worden, via sociale media en door politici.

In Mens/Onmens onderzoekt gelauwerd essayist en columnist Bas Heijne de grote obsessies van onze tijd: waarheid en identiteit. In een heldere stijl stelt hij de vragen waar het om gaat: hoe kunnen we solidair zijn in een wereld die steeds meer versplinterd is, waarin iedereen op zoek is naar iets groters en het algemeen belang het zo vaak aflegt tegen het eigenbelang?

Mens/Onmens is een scherp, persoonlijk essay over hoe je mens kunt zijn in een gepolariseerde wereld.

Bas Heijne  is de auteur van essays als Onredelijkheid (2007), Moeten wij van elkaar houden (2011) en Onbehagen (2016). Hij is vast verbonden aan nrc Handelsblad. In 2017 kreeg hij de P.C. Hooft-prijs voor zijn gehele oeuvre.

Ook interessant



‘Land van het grote sterven’ en ‘Als Rusland wint’•••• in NRC

‘Land van het grote sterven’ en ‘Als Rusland wint’•••• in NRC

Land van het grote sterven van Joris van Bladel en Als Rusland wint van Carlo Masala ontvingen •••• in NRC. Afgelopen week verscheen er in NRC een stuk geschreven door…

Lees verder >
‘Het huis met de palm’ van Esther Verhoef op nummer 1 in de Bestseller 60

‘Het huis met de palm’ van Esther Verhoef op nummer 1 in de Bestseller 60

De nieuwe thriller van Esther Verhoef, Het huis met de palm, is vandaag binnengekomen op nummer 1 in de Bestseller 60 – de officiële lijst van bestverkochte boeken in Nederland.…

Lees verder >
•••• in NRC voor ‘De actualiteit van het archaïsche’ van Gabriël van de Brink

•••• in NRC voor ‘De actualiteit van het archaïsche’ van Gabriël van de Brink

Vorige week ontving De actualiteit van het archaïsche van Gabriël van den Brink •••• in NRC. In De actualiteit van het archaïsche schetst Van den Brink een filosofisch doordacht beeld…

Lees verder >
‘Als Rusland wint’ besproken in de media

‘Als Rusland wint’ besproken in de media

Gisteren verscheen bij uitgeverij Prometheus het nieuwe boek van hoogleraar internationale politiek Carlo Masala: Als Rusland wint. Een scenario. In dit compacte, maar scherpe boek schetst Masala een hypothetisch toekomstbeeld.…

Lees verder >
Emma Zuiderveen door LINDA geïnterviewd over debuutroman ‘De rest is naakt’

Emma Zuiderveen door LINDA geïnterviewd over debuutroman ‘De rest is naakt’

Dinsdag 1 april verscheen bij uitgeverij Prometheus de debuutroman De rest is naakt van Emma Zuiderveen. In haar roman onderzoekt Zuiderveen wat er kan gebeuren als je weigert je verdriet…

Lees verder >
‘ReinAard’ van Tom Lanoye ontvangt lovende recensies

‘ReinAard’ van Tom Lanoye ontvangt lovende recensies

Vorige week verscheen ReinAard, een fantastische moderne hervertelling van Van den vos Reynaerde door Tom Lanoye. De pers reageerde enthousiast op deze langverwachte publicatie en inmiddels verschenen er al tal…

Lees verder >
Nieuwe thriller ‘Het huis met de palm’ van Esther Verhoef verschenen

Nieuwe thriller ‘Het huis met de palm’ van Esther Verhoef verschenen

Vandaag is de langverwachte thriller Het huis met de palm van Esther Verhoef verschenen. Dit nagelbijtend spannende verhaal speelt zich af in mondain Amsterdam-Zuid, een vervallen Frans jachtslot en zonovergoten…

Lees verder >
‘Zwarte september’ van Sandro Veronesi besproken in de Volkskrant en **** in De Standaard

‘Zwarte september’ van Sandro Veronesi besproken in de Volkskrant en **** in De Standaard

Zwarte september, de nieuwe roman van Sandro Veronesi, verscheen op vrijdag 7 maart. De roman neemt je mee naar het Italië in de zomer van 1972. Vorige week werd Zwarte…

Lees verder >