Vandaag verscheen een artikel in Vrij Nederland over het nieuwe boek van Bas Heijne: Mens/Onmens. Carel Peeters bespreekt het essay uitgebreid en prijst de manier waarop Heijne de lezer uitdaagt en confronteert met zijn of haar eigen vooringenomenheid en zelfgenoegzaamheid. Ondanks onze verlichte idealen staan wij egoïstisch en vol vooroordelen in de samenleving:

‘Met name in het derde en laatste deel van Mens/onmens weet Heijne een laag in de menselijke geest aan te boren waar het niet prettig toeven is. Daar bevindt zich alles waardoor we ons primair laten leiden, ook wie denkt dat hij altijd rationeel te werk gaat. Hoezeer we ook kinderen van de rationele Verlichting zijn, de ‘nieuwe kennis over onze biologie heeft ons laten zien dat wij allesbehalve rationele wezens zijn, dat wij vaak impulsief denken, veel te snel ons oordeel klaar hebben en propvol vooroordelen zitten.’

Heijne propageert een nieuwe houding tegenover politiek en maatschappij, en illustreert deze aan de hand van de Bergrede: ‘Een tekst waarin Jezus ‘lijkt te zeggen dat een mens die het zichzelf niet werkelijk moeilijk maakt, niet tegen zijn eigen aandriften durft in te gaan, die zijn eigen opvattingen, zelfs zijn eigen “identiteit”, niet wil bevragen, niet echt een waardevol leven leidt – niet echt een mens is, eerder een onmens.’

Hier is Heijne volgens Peeters in topvorm: ‘Dan is het bij elke alinea alsof Heijne een schop in je hoofd steekt om het zaakje daar eens flink om te spitten. Hij heeft het dan over de vraag of er een manier is om de tegenstellingen die hij zojuist heeft beschreven en geanalyseerd, te overbruggen (…) Heijne bereikt in het laatste deel van Mens/onmens grote hoogte wanneer hij, nadat hij het doodlopende wij-zij-denken heeft besproken, bij de Bergrede uitkomt. Daarin vraagt Jezus om een zeker ‘zelfverlies’ – om het opzoeken van de vijand, om het enigszins loslaten van de eigen identiteit, om het poreus maken van de eigen identiteit – waarmee ruimte wordt gemaakt voor anderen, voor die ‘zij.’’

U leest het hele artikel hier terug.


Over Mens/Onmens:

Wat is waar – wat de feiten je vertellen of wat je wilt geloven?

Wie ben je – een vrij individu, of zoek je houvast in de groep tegen de rest?

Steeds beter weten we hoe de mens in elkaar steekt. We weten waarom we geneigd zijn in hokjes te denken, waarom we liever verbroederen met mensen die op ons lijken dan met vreemden. En ook hoe gemakkelijk mensen gemanipuleerd kunnen worden, via sociale media en door politici.

In Mens/Onmens onderzoekt gelauwerd essayist en columnist Bas Heijne de grote obsessies van onze tijd: waarheid en identiteit. In een heldere stijl stelt hij de vragen waar het om gaat: hoe kunnen we solidair zijn in een wereld die steeds meer versplinterd is, waarin iedereen op zoek is naar iets groters en het algemeen belang het zo vaak aflegt tegen het eigenbelang?

Mens/Onmens is een scherp, persoonlijk essay over hoe je mens kunt zijn in een gepolariseerde wereld.

Bas Heijne  is de auteur van essays als Onredelijkheid (2007), Moeten wij van elkaar houden (2011) en Onbehagen (2016). Hij is vast verbonden aan nrc Handelsblad. In 2017 kreeg hij de P.C. Hooft-prijs voor zijn gehele oeuvre.

Ook interessant



Maak kans op een stedentrip naar Kopenhagen bij aankoop laatste deel Serie Q ‘Eén raam, geen sleutel’ van Jussi Adler-Olsen

Maak kans op een stedentrip naar Kopenhagen bij aankoop laatste deel Serie Q ‘Eén raam, geen sleutel’ van Jussi Adler-Olsen

Onlangs verscheen de vertaling van het laatste deel van de populaire thrillerreeks Serie Q van Jussi Adler-Olsen. Eén raam, geen sleutel is het tiende deel in de reeks die draait…

Lees verder >
Tom Lanoye uitgebreid in de media naar aanleiding van première ‘Lady+Lord MacBeth’

Tom Lanoye uitgebreid in de media naar aanleiding van première ‘Lady+Lord MacBeth’

Tom Lanoye was afgelopen week uitgebreid in het nieuws naar aanleiding van zijn bekroning met de Prijs der Nederlandse Letteren. Dit nieuws volgde kort op de verschijning van Lanoyes nieuwste…

Lees verder >
‘Toneelspelen’ van Sarah Neutkens besproken in ‘Trouw’ en ‘Het Parool’

‘Toneelspelen’ van Sarah Neutkens besproken in ‘Trouw’ en ‘Het Parool’

De nieuwste roman van schrijfster Sarah Neutkens is afgelopen weekend meermaals besproken in de media. Neutkens’ onconventionele manier van schrijven viel in de smaak bij Trouw en Het Parool. Zo…

Lees verder >
Joke Hermsen, Marian Donner en Miriam Rasch op longlist Hypatiaprijs 2024

Joke Hermsen, Marian Donner en Miriam Rasch op longlist Hypatiaprijs 2024

Afgelopen week werd de longlist van de Hypatiaprijs 2024 bekendgemaakt. Maar liefst drie titels die verschenen bij Prometheus maken kans op de tweejaarlijkse prijs. Onder een andere hemel van Joke…

Lees verder >
Uitgeverij Prometheus standaard afbeelding

Maral Noshad Sharifi ontvangt Herman Wekkerprijs 2024

Vandaag werd in de Volkskrant bekend dat Maral Noshad Sharifi dit jaar de tweejaarlijkse Herman Wekkerprijs ontvangt. De prijs wordt om het jaar uitgereikt aan een journalist of presentator die…

Lees verder >
Groot interview met Connie Palmen in Volkskrant Magazine naar aanleiding van première toneelbewerking ‘De wetten’

Groot interview met Connie Palmen in Volkskrant Magazine naar aanleiding van première toneelbewerking ‘De wetten’

Op 10 maart ging De wetten in première bij het Internationaal Theater Amsterdam. De voorstelling onder regie van Eline Arbo is een toneelbewerking van het gelijknamige literaire debuut van Connie…

Lees verder >
‘Doe zelf normaal’ van Maxim Februari op shortlist Socratesbeker 2024

‘Doe zelf normaal’ van Maxim Februari op shortlist Socratesbeker 2024

Vandaag werd de shortlist van de Socratesbeker 2024 bekendgemaakt. De jury nomineerde o.a. Doe zelf normaal van Maxim Februari voor de prijs, die elk jaar wordt uitgereikt aan het beste…

Lees verder >
Tom Lanoye bekroond met Prijs der Nederlandse Letteren 2024

Tom Lanoye bekroond met Prijs der Nederlandse Letteren 2024

Tom Lanoye ontvangt dit jaar de Prijs der Nederlandse Letteren. De Prijs der Nederlandse Letteren wordt eens per drie jaar toegekend aan een auteur van wie het werk een prominente…

Lees verder >