Vandaag verscheen een artikel in Vrij Nederland over het nieuwe boek van Bas Heijne: Mens/Onmens. Carel Peeters bespreekt het essay uitgebreid en prijst de manier waarop Heijne de lezer uitdaagt en confronteert met zijn of haar eigen vooringenomenheid en zelfgenoegzaamheid. Ondanks onze verlichte idealen staan wij egoïstisch en vol vooroordelen in de samenleving:

‘Met name in het derde en laatste deel van Mens/onmens weet Heijne een laag in de menselijke geest aan te boren waar het niet prettig toeven is. Daar bevindt zich alles waardoor we ons primair laten leiden, ook wie denkt dat hij altijd rationeel te werk gaat. Hoezeer we ook kinderen van de rationele Verlichting zijn, de ‘nieuwe kennis over onze biologie heeft ons laten zien dat wij allesbehalve rationele wezens zijn, dat wij vaak impulsief denken, veel te snel ons oordeel klaar hebben en propvol vooroordelen zitten.’

Heijne propageert een nieuwe houding tegenover politiek en maatschappij, en illustreert deze aan de hand van de Bergrede: ‘Een tekst waarin Jezus ‘lijkt te zeggen dat een mens die het zichzelf niet werkelijk moeilijk maakt, niet tegen zijn eigen aandriften durft in te gaan, die zijn eigen opvattingen, zelfs zijn eigen “identiteit”, niet wil bevragen, niet echt een waardevol leven leidt – niet echt een mens is, eerder een onmens.’

Hier is Heijne volgens Peeters in topvorm: ‘Dan is het bij elke alinea alsof Heijne een schop in je hoofd steekt om het zaakje daar eens flink om te spitten. Hij heeft het dan over de vraag of er een manier is om de tegenstellingen die hij zojuist heeft beschreven en geanalyseerd, te overbruggen (…) Heijne bereikt in het laatste deel van Mens/onmens grote hoogte wanneer hij, nadat hij het doodlopende wij-zij-denken heeft besproken, bij de Bergrede uitkomt. Daarin vraagt Jezus om een zeker ‘zelfverlies’ – om het opzoeken van de vijand, om het enigszins loslaten van de eigen identiteit, om het poreus maken van de eigen identiteit – waarmee ruimte wordt gemaakt voor anderen, voor die ‘zij.’’

U leest het hele artikel hier terug.


Over Mens/Onmens:

Wat is waar – wat de feiten je vertellen of wat je wilt geloven?

Wie ben je – een vrij individu, of zoek je houvast in de groep tegen de rest?

Steeds beter weten we hoe de mens in elkaar steekt. We weten waarom we geneigd zijn in hokjes te denken, waarom we liever verbroederen met mensen die op ons lijken dan met vreemden. En ook hoe gemakkelijk mensen gemanipuleerd kunnen worden, via sociale media en door politici.

In Mens/Onmens onderzoekt gelauwerd essayist en columnist Bas Heijne de grote obsessies van onze tijd: waarheid en identiteit. In een heldere stijl stelt hij de vragen waar het om gaat: hoe kunnen we solidair zijn in een wereld die steeds meer versplinterd is, waarin iedereen op zoek is naar iets groters en het algemeen belang het zo vaak aflegt tegen het eigenbelang?

Mens/Onmens is een scherp, persoonlijk essay over hoe je mens kunt zijn in een gepolariseerde wereld.

Bas Heijne  is de auteur van essays als Onredelijkheid (2007), Moeten wij van elkaar houden (2011) en Onbehagen (2016). Hij is vast verbonden aan nrc Handelsblad. In 2017 kreeg hij de P.C. Hooft-prijs voor zijn gehele oeuvre.

Ook interessant



‘Alles gaat op vroeger terug’ van Annet Mooij op de longlist van de Boon 2025

‘Alles gaat op vroeger terug’ van Annet Mooij op de longlist van de Boon 2025

Annet Mooij maakt met haar vorig jaar verschenen biografie van Ischa Meijer, Alles gaat op vroeger terug, kans op de Boon 2025. De longlist met daarop vijftien geselecteerde titels in…

Lees verder >
Esther Jansma benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw

Esther Jansma benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw

Uitgeverij Prometheus feliciteert Esther Jansma met haar benoeming tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Burgemeester Sharon Dijksma (Utrecht) reikte het lintje afgelopen zaterdag uit, bij de intieme…

Lees verder >
Kader Abdolah en Sana Valiulina te gast bij OVT

Kader Abdolah en Sana Valiulina te gast bij OVT

Afgelopen zondag waren Kader Abdolah en Sana Valiulina te gast in het Radio 1-programma OVT, beide auteurs gingen daar verder in op hun nieuwe boeken. Van Abdolah verscheen recent Zarathustra…

Lees verder >
Sytze van der Zee overleden

Sytze van der Zee overleden

Tot ons verdriet is op 5 november onze geliefde auteur Sytze van der Zee overleden. Sytze van der Zee was tot 1996 journalist, onder meer als correspondent voor NRC Handelsblad in Duitsland, Brussel…

Lees verder >
Boekpresentatie ‘Machtswoorden’ van Remieg Aerts, Coen Brummer en Gertjan Schutte

Boekpresentatie ‘Machtswoorden’ van Remieg Aerts, Coen Brummer en Gertjan Schutte

Op donderdag 14 november verschijnt bij uitgeverij Prometheus het boek Machtswoorden. Over schrijverschap en politiek in Nederland, onder redactie van Remieg Aerts, Coen Brummer en Gertjan Schutte. U bent van harte uitgenodigd…

Lees verder >
‘Ina’s Powerplan’ in de media

‘Ina’s Powerplan’ in de media

Op 24 oktober verscheen Ina’s Powerplan, van viervoudig wereldkampioen powerliften Ina Koolhaas Revers (77). Ze was onder andere te gast bij Tijd voor Max en Villa VdB en er verschenen…

Lees verder >
Karin Amatmoekrim wint de Nederlandse Biografieprijs 2024

Karin Amatmoekrim wint de Nederlandse Biografieprijs 2024

Op maandag 21 oktober ontving Karin Amatmoekrim de Nederlandse Biografieprijs 2024 voor haar biografie over Anil Ramdas, In wat voor land leef ik eigenlijk? De Nederlandse Biografieprijs wordt elke twee…

Lees verder >
‘Ondernemers in het wild’ van Olivier van Beemen vertaald naar het Frans en Duits

‘Ondernemers in het wild’ van Olivier van Beemen vertaald naar het Frans en Duits

Eerder dit jaar verscheen Ondernemers in het wild van onderzoeksjournalist Olivier van Beemen, over zijn onderzoek naar de organisatie African Parks. Een boek dat ook internationaal behoorlijk de aandacht trok,…

Lees verder >