Vandaag verscheen een artikel in Vrij Nederland over het nieuwe boek van Bas Heijne: Mens/Onmens. Carel Peeters bespreekt het essay uitgebreid en prijst de manier waarop Heijne de lezer uitdaagt en confronteert met zijn of haar eigen vooringenomenheid en zelfgenoegzaamheid. Ondanks onze verlichte idealen staan wij egoïstisch en vol vooroordelen in de samenleving:

‘Met name in het derde en laatste deel van Mens/onmens weet Heijne een laag in de menselijke geest aan te boren waar het niet prettig toeven is. Daar bevindt zich alles waardoor we ons primair laten leiden, ook wie denkt dat hij altijd rationeel te werk gaat. Hoezeer we ook kinderen van de rationele Verlichting zijn, de ‘nieuwe kennis over onze biologie heeft ons laten zien dat wij allesbehalve rationele wezens zijn, dat wij vaak impulsief denken, veel te snel ons oordeel klaar hebben en propvol vooroordelen zitten.’

Heijne propageert een nieuwe houding tegenover politiek en maatschappij, en illustreert deze aan de hand van de Bergrede: ‘Een tekst waarin Jezus ‘lijkt te zeggen dat een mens die het zichzelf niet werkelijk moeilijk maakt, niet tegen zijn eigen aandriften durft in te gaan, die zijn eigen opvattingen, zelfs zijn eigen “identiteit”, niet wil bevragen, niet echt een waardevol leven leidt – niet echt een mens is, eerder een onmens.’

Hier is Heijne volgens Peeters in topvorm: ‘Dan is het bij elke alinea alsof Heijne een schop in je hoofd steekt om het zaakje daar eens flink om te spitten. Hij heeft het dan over de vraag of er een manier is om de tegenstellingen die hij zojuist heeft beschreven en geanalyseerd, te overbruggen (…) Heijne bereikt in het laatste deel van Mens/onmens grote hoogte wanneer hij, nadat hij het doodlopende wij-zij-denken heeft besproken, bij de Bergrede uitkomt. Daarin vraagt Jezus om een zeker ‘zelfverlies’ – om het opzoeken van de vijand, om het enigszins loslaten van de eigen identiteit, om het poreus maken van de eigen identiteit – waarmee ruimte wordt gemaakt voor anderen, voor die ‘zij.’’

U leest het hele artikel hier terug.


Over Mens/Onmens:

Wat is waar – wat de feiten je vertellen of wat je wilt geloven?

Wie ben je – een vrij individu, of zoek je houvast in de groep tegen de rest?

Steeds beter weten we hoe de mens in elkaar steekt. We weten waarom we geneigd zijn in hokjes te denken, waarom we liever verbroederen met mensen die op ons lijken dan met vreemden. En ook hoe gemakkelijk mensen gemanipuleerd kunnen worden, via sociale media en door politici.

In Mens/Onmens onderzoekt gelauwerd essayist en columnist Bas Heijne de grote obsessies van onze tijd: waarheid en identiteit. In een heldere stijl stelt hij de vragen waar het om gaat: hoe kunnen we solidair zijn in een wereld die steeds meer versplinterd is, waarin iedereen op zoek is naar iets groters en het algemeen belang het zo vaak aflegt tegen het eigenbelang?

Mens/Onmens is een scherp, persoonlijk essay over hoe je mens kunt zijn in een gepolariseerde wereld.

Bas Heijne  is de auteur van essays als Onredelijkheid (2007), Moeten wij van elkaar houden (2011) en Onbehagen (2016). Hij is vast verbonden aan nrc Handelsblad. In 2017 kreeg hij de P.C. Hooft-prijs voor zijn gehele oeuvre.

Ook interessant



★★★★ voor Willem Melchings ‘De zelfdenker’ in NRC

★★★★ voor Willem Melchings ‘De zelfdenker’ in NRC

Afgelopen vrijdag verscheen een recensie met vier ballen voor Willem Melchings De zelfdenker in NRC. In de recensie wordt inhoudelijk ingegaan op het gedachtegoed van Karel van het Reve en Melchings…

Lees verder >
Herman Tjeenk Willink te gast bij Buitenhof

Herman Tjeenk Willink te gast bij Buitenhof

Herman Tjeenk Willink was afgelopen zondag te gast bij Buitenhof om zijn nieuwe boek Het Tij tegen te bespreken. In de uitzending uit en onderbouwt de oud-politicus zijn zorgen over…

Lees verder >
Frits van Oostrom presenteert ‘De Reynaert’ bij afscheid van Universiteit Utrecht

Frits van Oostrom presenteert ‘De Reynaert’ bij afscheid van Universiteit Utrecht

Afgelopen vrijdag verscheen De Reynaert. Leven met een middeleeuws meesterwerk van Frits van Oostrom en nam hij tevens afscheid als universiteitshoogleraar van de Universiteit Utrecht. In totaal was Van Oostrom…

Lees verder >
Ruud Koopmans te gast op NPO Radio 1

Ruud Koopmans te gast op NPO Radio 1

Afgelopen zondag was Ruud Koopmans te gast bij WNL In de kantine op NPO Radio 1, naar aanleiding van zijn nieuwste boek De asielloterij. In de uitzending pleit hij voor…

Lees verder >
★★★★ in Trouw voor Rob Vreekens ‘Een heidens karwei’

★★★★ in Trouw voor Rob Vreekens ‘Een heidens karwei’

Vorige week woensdag ontving Een heidens karwei van Rob Vreeken een lovende recensie met maar liefst vier sterren in Trouw. Een week eerder besprak Vreeken het boek in zijn bijbehorende…

Lees verder >
Alara Adilow met ‘Mythen en stoplichten’ genomineerd voor De Grote Poëzieprijs 2023

Alara Adilow met ‘Mythen en stoplichten’ genomineerd voor De Grote Poëzieprijs 2023

De bundel Mythen en stoplichten van Alara Adilow is genomineerd voor De Grote Poëzieprijs 2023. Deze prijs wordt uitgereikt aan de beste Nederlandstalige bundel van het afgelopen jaar. Gisteravond werden de dichters…

Lees verder >
Uitgeverij Prometheus standaard afbeelding

Herman de Coninckprijs voor ‘Mythen en stoplichten’ van Alara Adilow

Gisteren, op Wereld Poëziedag, werd bekendgemaakt dat Mythen en stoplichten van Alara Adilow is bekroond met De Herman de Coninckprijs 2023. Wij feliciteren haar van harte met het winnen van…

Lees verder >
Dai Carter bij Jinek en in Het Parool

Dai Carter bij Jinek en in Het Parool

Afgelopen vrijdag was Dai Carter te gast bij Jinek om het te hebben over zijn nieuwste boek, Mentale kracht. Zaterdag volgde een mooi interview door Robert Vuijsje in Het Parool,…

Lees verder >